“Έκπληκτοι” δηλώνουν οι αρμόδιοι της Πολιτείας για το γεγονός ότι κάποιες οικογένειες που ανήκουν σε παραθρησκευτικές οργανώσεις ζούσαν σε στοές στην ορεινή Κορινθία και υποχρέωναν τα παιδιά τους σε παράνομη, κατ’ οίκον διδασκαλία. Κάποιοι αρμόδιοι, μάλιστα, μιλούν για “πρωτοφανές” φαινόμενο. Είναι, όμως, έτσι; 

    Σήμερα θα φρεσκάρουμε (για μια ακόμη φορά) τις μνήμες και θα υπενθυμίσουμε την μεγάλη προσπάθεια της ΟΙΕΛΕ να αναδείξει το φαινόμενο της διασύνδεσης του homeschooling με ακραίες παραθρησκευτικές ομάδες και την εμπλοκή ιδιωτικού σχολείου στην υπόθεση. 

    Οι καταγγελίες της ΟΙΕΛΕ για τη διασύνδεση του homeschooling με παραθρησκευτικές οργανώσεις και την έκδοση “μαϊμού” τίτλων σπουδών.

    Όλα ξεκίνησαν το 2017 με την προβολή του ντοκιμαντέρ “ΙΧΘΥΣ” στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Έκπληκτοι γονείς και συνάδελφοι μας ενημέρωσαν ότι στο ντοκιμαντέρ καταγράφεται η περίπτωση μιας οικογένειας που λόγω «έλλειψης εμπιστοσύνης»  στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα (στην πραγματικότητα, λόγω ισχυρών θρησκευτικών πεποιθήσεων) δεν έστελνε τα 4 παιδιά της στο σχολείο και είχε συνάψει συμφωνία με κάποιο ιδιωτικό  σχολείο για «να δώσουν (τα παιδιά) τις εξετάσεις και παρακολουθούν και κάποια πράγματα που είναι απαραίτητο να παρακολουθήσουν».

    Μετά από έρευνα, πληροφορηθήκαμε ότι ο πατέρας ήταν ιατρός και μάλιστα Διευθυντής σε κλινική πολύ γνωστού ιδιωτικού νοσοκομείου της Αθήνας. Αποστείλαμε όλα τα στοιχεία που διαθέταμε στο Υπουργείο Παιδείας και στις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης, ώστε να βρεθεί το ιδιωτικό σχολείο που εξέδιδε “μαϊμού” τίτλους και να γίνουν οι προβλεπόμενες ενέργειες για τη νόμιμη φοίτηση των μαθητών. Δυστυχώς, φαίνεται ότι το βαρύ όνομα και οι διασυνδέσεις του πατρός (και της παραθρησκευτικής οργάνωσης) αποτέλεσαν “αξεπέραστο” εμπόδιο για τις υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας που, παρά το γεγονός ότι είχαν ονόματα, για κάποιον παράξενο λόγο, δεν μπόρεσαν ποτέ να βρουν ποιο ήταν το ιδιωτικό σχολείο που χορήγησε τους παράνομους τίτλους. 

    Η προσπάθεια που έκανε η ΟΙΕΛΕ να φέρει την υπόθεση στο φως μπορεί να συνάντησε την αδιαφορία των υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας, αλλά προκάλεσε την παρέμβαση της δικαιοσύνης κι έφερε περισσότερες καταγγελίες στα γραφεία της Ομοσπονδίας. 

    Με βάση τις καταγγελίες αυτές, τουλάχιστον 200-300 παιδιά, κυρίως από εύπορες οικογένειες που σχετίζονται με τον παραθρησκευτικό χώρο, διδάσκονται παράνομα κατ’ οίκον. Ελπίζουμε η αυστηρότητα που δείχνει σήμερα η πολιτεία για τους “φτωχοδιάβολους” της Κορινθίας, να μην μετατραπεί σε προκλητική επιείκεια για ανάλογες περιπτώσεις σε πλούσια προάστια των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης… 

    Homeschooling: μια επικίνδυνη εκπαιδευτική πρακτική με νεοφιλελεύθερες/ακροδεξιές ρίζες 

    Η ΟΙΕΛΕ, μετά από μελέτη του Κλαδικού της Ινστιτούτου, είχε αποστείλει στην τότε πολιτική ηγεσία και στα κόμματα υπόμνημα για το homeschooling. Είχαμε τότε, μελετώντας εκπαιδευτικά συστήματα σε Ευρώπη και Αμερική, αναφέρει τους σοβαρούς κινδύνους που η παρεκτροπή αυτή κρύβει για την εκπαίδευση και τα παιδιά: Η διασύνδεση του homeschooling με περιθωριακές και επικίνδυνες κοινωνικές ομάδες. 

    Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι συχνά πίσω από την κατ’ οίκον διδασκαλία κρύβονται ακραίες ομάδες. Πχ, στις ΗΠΑ οι οικογένειες που υποχρεώνουν τα παιδιά τους στο homeschooling είναι μέλη είτε φονταμενταλιστικών χριστιανικών ομάδων, είτε μέλη του lobby των οπαδών της οπλοκατοχής είτε είναι ακραίοι νεοφιλελεύθεροι ριζοσπάστες που ενεργά επιδιώκουν την κατάργηση της κρατικής εκπαίδευσης. 

    Τα παιδιά ζουν σε ένα περιβάλλον τύπου «γυάλας», μην έχοντας τη δυνατότητα αλληλεπίδρασης με συνομηλίκους τους. Τούτο έχει σοβαρές συναισθηματικές, ψυχοκοινωνικές και λειτουργικές επιπτώσεις στα παιδιά αυτά. 

    Η πρόθεση των γονέων για απομόνωση των παιδιών τους μέσω της κατ’ οίκον διδασκαλίας έχει ρατσιστικά κίνητρα. Οι γονείς αυτοί δεν επιθυμούν τα παιδιά τους να αναμιχθούν με μαθητές από άλλη κοινωνική τάξη, άλλη θρησκεία, άλλη φυλή. Αυτό περνά στερεότυπα στα παιδιά, κάνει τα ίδια κοινωνούς ενός ακραίου κοινωνικού ρατσισμού, μιας θεωρίας κοινωνικής καθαρότητας που θυμίζει ολοκληρωτικά καθεστώτα. 

    Συχνά η τάση των γονέων να «προστατεύουν» τα παιδιά τους μέσω της κατ’ οίκον διδασκαλίας δεν αποτελεί τίποτε άλλο παρά ωμή καταπίεση. Είναι γνωστό ότι σε ορισμένα παιδιά η καταπίεση αυτή έχει τα αντίθετα από τα προσδοκώμενα για τους γονείς αποτελέσματα. Προκαλεί βία και παραβατική συμπεριφορά ως αποτέλεσμα αντίδρασης στον γονεϊκό αυταρχισμό. Κατ’ οίκον διδασκαλία vs εκπαιδευτικού συστήματος. Το homeschooling ως θεσμός τίθεται συχνά απέναντι στο επίσημο εκπαιδευτικό σύστημα. 

    Τα lobbies που στηρίζουν την κατ’ οίκον διδασκαλία εκφράζουν δυναμικά την άποψή τους εναντίον της δημόσιας εκπαίδευσης και του θεσμού του σχολείου. Επειδή τέτοιες ομάδες δυστυχώς έχουν αποκτήσει δύναμη, συνεπικουρούμενες από νεοφιλελεύθερες και νεοσυντηρητικές πολιτικές δυνάμεις, χρειάζεται μεγάλη προσοχή. 

    Στην Αμερική η HLSDA (Ένωση για την Νομική Προστασία της κατ’ Οίκον Διδασκαλίας) είναι πλέον ένα από τα πιο επιδραστικά lobby της εκπαίδευσης και έχει στενές σχέσεις με το ακραίο Tea Party και την πιο ακραία πτέρυγα των Ρεπουμπλικάνων. 

    Στην Ευρώπη το homeschooling στηρίζει το ECNAIS, μια  ΜΚΟ που εκπροσωπεί τα «ελεύθερα» σχολεία (ιδιωτικά χωρίς έλεγχο από την πολιτεία). Τέλος, ο τεράστιος κίνδυνος της έκδοσης παράνομων τίτλων εις βάρος του δημόσιου συμφέροντος. 

    Κάποιες ιδιωτικές μονάδες θα μπορούσαν να μετατραπούν σε γραφεία εκτύπωσης απολυτηρίων σε μαθητές-φαντάσματα. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι ήδη χιλιάδες παράνομοι τίτλοι σπουδών απονεμήθηκαν από ιδιωτικά ΤΕΕ σε όλη την Ελλάδα σε μαθητές οι οποίοι τα χρησιμοποίησαν για διορισμό στο δημόσιο και μάλιστα σε καίριες θέσεις (πχ, νοσηλευτικό προσωπικό)! 

    Στην Ελλάδα (όπως και στη συντριπτική πλειονότητα των χωρών της Ε.Ε.) το homeschooling δεν είναι νόμιμη εκπαιδευτική μέθοδος  για τους Έλληνες πολίτες, εκτός από ειδικές περιπτώσεις που υπάρχουν προβλήματα υγείας του παιδιού, είτε  αν οι γονείς (ένας ή και οι δύο) είναι αλλοδαποί και στη χώρα τους επιτρέπεται. Η νομοθεσία στη χώρα μας για την κατ’ οίκον εκπαίδευση (homeschooling) είναι σαφής. Στο άρθρο 6 παρ. 4.γ. του Ν. 3699/2008 ορίζεται ότι: «Όταν η φοίτηση των μαθητών καθίσταται αδύνατη λόγω σοβαρών βραχυχρόνιων ή χρόνιων προβλημάτων που δεν επιτρέπουν τη μετακίνηση τους, η εκπαίδευση των μαθητών αυτών δύναται να παρέχεται με διδασκαλία στο σπίτι».  Ωστόσο σε άλλες χώρες του κόσμου (Ρωσία, Βρετανία, Ν.Ζηλανδία, κα) και ιδίως στις ΗΠΑ η κατ’οίκον εκπαίδευση είναι νόμιμη και με τον τρόπο αυτόν διδάσκονται εκατομμμύρια παιδιά. 

    Η εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνέντευξη της νομικού του Harvard και ειδικής για τα δικαιώματα των παιδιών Elizabeth Bartholet 

    Η γνωστή σε διεθνές επίπεδο νομικός του Harvard Law School και ειδικός για τα δικαιώματα των παιδιών Elizabeth Bartholet, παραχώρησε το Μάιο του 2020 μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη στη Harvard Gazzette για το επικίνδυνο κίνημα του homeschooling στην Αμερική, “πιο επικίνδυνο και από αυτό των οπαδών της οπλοκατοχής”. 

    Μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα της συνέντευξης: “Πίσω από την ταχεία ανάπτυξη του κινήματος της εκπαίδευσης στο σπίτι βρίσκεται η ανάπτυξη του συντηρητικού κινήματος των Ευαγγελικών. Οι Συντηρητικοί Χριστιανοί ήθελαν την ευκαιρία να αναθρέψουν τα παιδιά τους με τις αξίες και τα συστήματα πεποιθήσεών τους και είδαν την κατ’ οίκον εκπαίδευση ως τρόπο να ξεφύγουν από την κοσμική εκπαίδευση στα δημόσια σχολεία“. 

    “Αν δούμε τι συμβαίνει σε άλλες χώρες, οι ΗΠΑ ξεχωρίζουν ως ανωμαλία. Όταν άλλες χώρες επιτρέπουν την εκπαίδευση στο σπίτι, τη ρυθμίζουν πολύ πιο αυστηρά (…) Επίσης, ορίζουν ότι το πρόγραμμα σπουδών κατ’ οίκον εκπαίδευσης παρέχει εκπαίδευση ισοδύναμη με τη δημόσια εκπαίδευση και περιλαμβάνει διδασκαλία σχετικά με τις θεμελιώδεις αξίες της κοινωνίας μας.” 

    “Το λόμπι υπέρ του homeschooling μπορεί να είναι ακόμη πιο ισχυρό κι από το λόμπι των οπαδών της οπλοκατοχής , γιατί τουλάχιστον για το δεύτερο υπάρχει μεγάλη αντίδραση. Όσον αφορά την εκπαίδευση στο σπίτι, τα θύματα είναι όλα παιδιά, επομένως είναι πιο δύσκολο να δημιουργηθεί ένα πολιτικό κίνημα (…) Το λόμπι της εκπαίδευσης στο σπίτι θέλει να καταστήσει τα δικαιώματα των γονέων ακόμα πιο ισχυρά, γι’ αυτό και ο τίτλος του άρθρου μου μιλά για «απολυταρχισμό σχετικά με τα δικαιώματα των γονέων». Υποστηρίζουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρέπει να επικυρώσουν τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, την οποία έχει επικυρώσει κάθε άλλη χώρα στον κόσμο.”