Συνέντευξη στον Περικλή Καραχάλια. 

Βρέθηκα φέτος για διακοπές στο καταπληκτικό νησί της Σύμης, που, ως γνήσιος νησιώτης πριν πάω σνόμπαρα, καθότι ”δεν θα ήταν σαν το νησί μου (Λέσβος)”. 

Έχοντας συνηθίσει λοιπόν ένα μεγάλο νησί που συνδυάζει πολιτισμό και φύση, δεν περίμενα να με καλύψει η Σύμη. Όμως, με εξέπληξε. 

Νησί καταπράσινο, που διατηρεί ζωντανό το παραδοσιακό στοιχείο, τη φιλοξενία και τον πολιτισμό, καθώς έχει κι ένα από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά φεστιβάλ της Ελλάδας, αλλά και μια εκπληκτική γκαλερί, που από το κτίριο μόνο, μπαίνοντας στο λιμάνι, σου τραβάει το μάτι. 

Έχοντας λοιπόν ενθουσιαστεί με το εξωτερικό του κτιρίου, θέλησα να μπω να μάθω γι’ αυτό. 

Εκεί γνώρισα τον Παντελή Τσάτση, ιδιοκτήτη μιας από τις σημαντικότερες και δραστήριες γκαλερί της Θεσσαλονίκης και καλλιτεχνικό διευθυντή του Art Thessaloniki. 

Σε συνεργασία με τη γκαλερί TSATSIS - ARTFORUM, που ανήκει στον ίδιο και τη σύζυγό του, Εύα Αποστολίδου Τσάτση, με την επιμέλειά του, πραγματοποιείται, κάθε χρόνο, μια σειρά εκθέσεων στους δύο ορόφους του ιστορικού κτιρίου με την ονομασία, Los Art Gallery. 

Μου εξηγεί ότι είναι ιστορικό, καθώς ήταν ξενοδοχείο παλιότερα κι εκεί έγινε η παράδοση των Δωδεκανήσων στους Συμμάχους το 1945. 

Για τρίτο χρόνο στη Σύμη, από τα μέσα Μαΐου ως τέλη Σεπτεμβρίου, όπως με πληροφόρησε, μέσα από μια εκπληκτική ξενάγηση που μου έκανε στο χώρο. Ο ίδιος και η σύζυγός του έχουν αναλάβει αυτό το ρόλο: «Είναι διαφορετική η ενημέρωση που κάνουμε στους επισκέπτες, από το να είχαμε κάποιον υπάλληλο», μου εξηγεί. 

-Τι σας τράβηξε αρχικά να εκθέσετε στο νησί; 

Αρχικά η πρόκληση ήταν το ίδιο το κτίριο. Δεύτερον, η συμπεριφορά των ιδιοκτητών του, που είναι η οικογένεια Μάγκου. Ο Μάνος, ο Γιάννης και ο Κωνσταντίνος ανέλαβαν το κτίριο αυτό, όταν είχε αρχίσει να έχει φθορές, κάνανε μια σοβαρή ανακαίνιση, σκέψου η συντήρηση έγινε με την έγκριση της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Όταν βρεθήκαμε και μιλήσαμε για υψηλού επιπέδου ζωγραφική δεχθήκανε κάποια προσφορά για τη δική μας γκαλερί κι εγώ έκτοτε προσπαθώ να φέρνω ό,τι καλύτερο μπορούμε για να τιμούμε και το επίπεδο του κτιρίου. Έτσι αυτή τη στιγμή, χονδρικά να σου πω ότι έχουμε έργα των: Φασιανού, Παύλου, Ζούνη, Λάππα, Φωκά, Γ. Ξένου, Ξενάκη, Βολονάκη, Λύτρα, Ιακωβίδη και πάρα πολλά άλλα ονόματα. Επιπλέον, αισθάνομαι σα να έχω γκαλερί σε μια ξένη χώρα. Οι επισκέπτες και οι αγοραστές είναι 100% ξένοι. Δε χρειάζεται επομένως να πάω σε μια διεθνή φουάρ, απλά μένοντας στη Σύμη μπορεί να έχω επισκέψεις κάθε χρόνο από τουλάχιστον 50 χώρες. Οι περισσότεροι επισκέπτες, οι οποίοι κρατούν επαφή μέσω μέιλ ή τηλεφώνου και στέλνουν κι άλλους ώστε να δουν τη γκαλερί. 

-Τι διαφοροποιεί τη γκαλερί της Σύμης από τις κλασικές «γκαλερί» που συναντούμε στα υπόλοιπα νησιά; 

Πολύ υψηλότερη ποιότητα που αν τις μαζέψεις όλες αυτές μαζί τη φτάνεις. Π.χ η Μύκονος και η Σαντορίνη μπορεί να έχουν 40 γκαλερί, όμως για μένα 4-5 από αυτές είναι γκαλερί. Προσπαθούν να πάνε με τη μόδα, με το τι θέλουν οι αγοραστές. Στη Σύμη, πρώτα απ’ όλα, είναι ένας απ τους πιο ωραίους χώρους στην Ελλάδα, όπως έχει διαμορφωθεί. Ξέρω ότι στα νησιά δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο. Είναι και κίνητρο για να είμαι εδώ. Επιπλέον, καμία άλλη γκαλερί δεν έχει από πολύ σύγχρονους καλλιτέχνες μέχρι ιστορικούς. 

-Εντυπωσιάζεται το κοινό με την γκαλερί όπως κι εγώ; 

Αυτά τα έργα δεν είναι εύκολο να μαζευτούν. Μαζεύτηκαν σε πολλά χρόνια, με αγάπη και αυτό που εντυπωσιάζει το κοινό και κυρίως τους τουρίστες, είναι, πώς σε ένα μικρό νησί υπάρχει αυτή η συλλογή. Έχουμε αποφασίσει να προβάλουμε υψηλής ποιότητας έργα και τα έχουμε καταφέρει, καθώς τα τελευταία τρία χρόνια υπάρχει μια εναλλαγή. Δεν έχουμε τα ίδια έργα. Στο εξάμηνο τα αλλάζουμε, έχουμε κι αποθηκευτικό χώρο οπότε κάνουμε εναλλαγές στο χώρο. 

-Στο να δημιουργήσετε τέτοιο πόλο πολιτισμού στο νησί της Σύμης σας τράβηξε ο τουρισμός; 

Ο τουρισμός αρχικά, επίσης το γεγονός ότι υπάρχει ασφάλεια, δηλαδή δεν υπάρχουν παπαράτσι στο νησί, οπότε αυτό δίνει την ευκαιρία σε υψηλούς επισκέπτες που έρχονται με τα δικά τους σκάφη να κυκλοφορούν ελεύθερα, χωρίς να χρειάζονται φύλακες. Εγώ αισθάνομαι ασφαλής για τα έργα μου, κλοπές κλπ, λόγω δρομολογίων δεν υπάρχει το περιθώριο. Στο νησί άλλωστε πολλοί αφήνουν μηχανάκια κι αμάξια ξεκλείδωτα. Δε μπορεί κανείς να τα πάει κάπου. 

-Θεωρείτε ότι υπάρχει στήριξη στην Ελλάδα τόσο της τέχνης όσο και των Ελλήνων καλλιτεχνών; Σε τι υστερούμε; 

Θεωρώ ότι στην Ευρώπη έχουμε από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες, δεν υστερούμε ούτε από την Ισπανία που παράγει συνέχεια επώνυμους καλλιτέχνες, ούτε από Γαλλία ούτε από Γερμανία. Η Γερμανία κινείται πχ σε έναν εξπρεσιονισμό και μέχρι εκεί. Στην Αγγλία είναι οι σχολές, οι γκαλερί και τα μουσεία κι όσα έχουν καταφέρει στον τομέα της εκπαίδευσης. Η Ελλάδα ξεκάθαρα δεν έχει πολιτική υποστήριξη στην τέχνη. Ένα πολύ απλό πράγμα που γίνεται σε όλο τον κόσμο αυτή τη στιγμή και η διακίνηση των έργων τέχνης σε ένα βαθμό περίπου 70% γίνεται μέσω των art fair. Εγώ τυχαίνει να είμαι και καλλιτεχνικός διευθυντής στην Αrt Fair Θεσσαλονίκης η οποία είναι μια σύμπραξη δική μας, της Artforum gallery και της helexpo ΔΕΘ. Έχουμε καταφέρει δηλαδή να πείσουμε τον καλύτερο οργανωτή, τον μεγαλύτερο εκθεσιακό φορέα στην Ελλάδα ότι είναι σημαντικό. Κάτι που δεν το ξέρανε οι ίδιοι που κάνανε 83 χρόνια εκθέσεις. Θα ήταν πολύ σημαντικό η Artforum που γίνεται στην Αθήνα ή Θεσσαλονίκη να εγκαινιάζεται απ’ το μεγαλύτερο άρχοντα της χώρας. Δηλαδή η τον πρωθυπουργό, ή τον εκάστοτε πρόεδρο της δημοκρατίας. Κάτι που το έχουν καταφέρει οι Ισπανοί και το καλλιεργούν έντονα. Δηλαδή όταν γίνεται η artforum στη Μαδρίτη εγκαινιάζεται πάντα απ’ τη βασίλισσα. Την άλλη μέρα πάει πάντα ο πρωθυπουργός, την τρίτη μέρα πάνε οι υπουργοί και οι φορείς κάθε περιοχής. Έτσι υπάρχει και το μάρκετινγκ, καθώς οι εφημερίδες γράφουν για τις καθημερινές επισκέψεις των σημαντικών προσώπων. Στη Θεσσαλονίκη εμείς με την πρώτη έκθεση, καταφέραμε παρά τις αντιδράσεις, καθώς ο Έλληνας δε συνεργάζεται, να έχουμε πολλά πολιτικά πρόσωπα, που κάνανε και ομιλίες και γενικά το αγκαλιάσανε. Αυτό έδωσε δύναμη για να γίνει η δεύτερη πιο καλά και πιο οργανωμένα. Αν το συνεχίσουμε και κάποια στιγμή καταφέρουμε να δημιουργήσουμε ακόμα ένα πολιτιστικό χώρο διεθνή, γιατί δημιουργούς έχουμε. Το θέμα δεν είναι να έχουμε καλούς καλλιτέχνες. Είναι αυτοί οι άνθρωποι να μπορέσουν να πουλήσουν την τέχνη τους και να δημιουργηθούν ονόματα. Τα ονόματα που έχουμε στην Ελλάδα που είναι παγκόσμια όπως ο Σαμαράς, ο Κουνέλλης, η Χρύσα, ο Τάκης, ο Στάμος, όλοι αυτοί έχουν ζήσει έξω. Φτιάξανε ονόματα γιατί έχουν ζήσει σε άλλες χώρες. 

-Η Ελλάδα εν ολίγοις δε μπορεί να κρατήσει τα παιδιά της και πόσο μάλλον όταν τα προβλήματα μας είναι βιοτικού επιπέδου αυτή τη στιγμή. Μπρος στο βιοπορισμό η τέχνη μοιάζει πολυτέλεια υποστηρίζουν πολλοί. Που έγκειται η προσφορά σας; 

Σε μεγάλες κρίσεις η τέχνη ήτανε φορέας διαφήμισης για να τραβήξει τον τουρισμό. Πώς θα αυξηθεί ο τουρισμός ; Όταν υπάρχουν σοβαρές εκθέσεις και διεθνή φεστιβάλ. Πλέον ο κόσμος το φολκλόρ το ζει και στον τόπο του, αλλά οι διεθνείς εκθέσεις πάντα ανεβάζουν το πολιτιστικό επίπεδο. Η γκαλερί θελήσαμε να αποτελέσει δείγμα στους ξένους ότι η Ελλάδα έχει υψηλής ποιότητας τέχνη η οποία είναι ανταγωνιστική με οποιαδήποτε άλλη χώρα στον πλανήτη. Αυτό θέλω να δείχνω και αυτή είναι η δική μου προσφορά. Γι’ αυτό άλλωστε δεν υπάρχει και είσοδος, μπορεί να μπει ο καθένας και να δει τα έργα. 

-Ποια τα μελλοντικά σας σχέδια για τη LOS ART GALLERY; 

Θα μπορούσαμε να κάνουμε διαλέξεις, συμπόσια, να φέρουμε ιστορικούς τέχνης, και να κάνουμε ομιλίες και άλλες δραστηριότητες, αλλά σιγά σιγά. Μετά από την όμορφη κουβέντα μας, χάζεψα λίγο με τα υπέροχα, ένα προς ένα, έργα τέχνης, το υπέροχο ιδιαίτερα ζωγραφισμένο ταβάνι ( 150 ετών, παρακαλώ) και τη θέα στη θάλασσα, από τα παράθυρα και συνέχισα τη βόλτα μου με τόση γαλήνη στην ψυχή που μόνο η τέχνη μπορεί να προκαλέσει. Aρκεί να την ακολουθήσεις και να την αφήσεις να μιλήσει στην ψυχή σου.