Συνέντευξη στη Γεωργία Λινάρδου 

Ετοιμάζοντας μία σκληρή, αλλά αληθινή ταινία -βασίζεται σε έρευνα χρόνων - ο ιδιοκτήτης της New Productions, Ηρακλής Βλάχος, διεισδύει στον κόσμο της Νιγηριανής πορνείας, καταγράφει ιστορίες δήθεν «επιφανών» ανδρών της ελληνικής κοινωνίας που τα βράδια «ψαρεύουν» στην Οδό Σωκράτους και αλλού, θυμάται τις εποχές που του' λέγαν στο δρόμο ότι ο πατέρας του - Ανέστης Βλάχος - είναι κακός γιατί «δέρνει τον κόσμο», αγωνιά για τα τρία του παιδιά και λυγίζει κάθε φορά που μιλά στα μέσα του η αδελφή του Σοφία που πέθανε σε ηλικία τεσσάρων χρόνων. 

Η New Productions είναι η συνέχεια της εταιρείας Ηρακλής TV που είχε με τον πατέρα του.

Ο Ανέστης με τον Ηρακλή

Το δυνατό στοίχημα της περιόδου για τον Ηρακλή Βλάχο είναι μία ταινία που καταπιάνεται με τις πόρνες από την Νιγηρία. Δύσκολη ταινία. Βασίζεται σε έρευνα χρόνων. 

«Είναι η ιστορία μιας Νιγηριανής κοπέλας που ξεκινά το ταξίδι της από το σπίτι της στη Νιγηρία και έρχεται στην Ευρώπη να εκδοθεί. Βγαίνει στους βρώμικους δρόμους της Αθήνας. Μέσα από την ταινία παρακολουθούμε όλη αυτήν τη διαδρομή, την άσχημη, την περίεργη, που περνά μία κοπέλα που εκτίθεται στο δρόμο. Στο τέλος δεν έχει happy end, καθώς έτσι καταλήγουν οι περισσότερες ιστορίες αυτών των κοριτσιών. Αλλά επειδή μιλάμε για κινηματογράφο, παρ' όλο που δεν έχει happy end, αφήνουμε κάποια αισιόδοξα μηνύματα», περιγράφει ο ίδιος και μου λέει: «Είναι μια ταινία σκληρή, ωμή, δύσκολη. Ακόμη κι εγώ που άκουγα την αφήγηση της κοπέλας, σφίχτηκε το στομάχι μου».

-Βρισκόμαστε στα σωθικά μιας αισχρά πολλαπλής κρίσης. Πόσο δύσκολα βγαίνει η δουλειά πια; Από τη στιγμή που θα οραματιστείς κάτι, πόσο δύσκολα μπορείς να το κάνεις πραγματικότητα; 

«Πολύ δύσκολα. Πολλές σημαντικές παραγωγές έχουν κοπεί. Άλλες δεν έχουν ξεκινήσει καν». 

-Και τα σημεία των καιρών; 

«Υπάρχουν άνθρωποι που παρά την κρίση, αντιμετωπίζουν με αξιοπρέπεια τους διπλανούς τους, αλλά υπάρχει μία μερίδα ανθρώπων που είναι λύκοι, αγρίμια. Συμβαίνει παντού έξω. Ο ένας είναι έτοιμος να φάει τον άλλον». 

-Αυτό είναι δημιούργημα της κρίσης μόνον; Όσα περισσότερα σου λείπουν, τόσο χειρότερο αγρίμι γίνεσαι ή απλά εκφράζεται ως ανάγκη επιβίωσης κι από κει και πέρα εξαρτάται από τον χαρακτήρα του καθενός μας τι θα πράξει; Αν δηλαδή εξελιχθεί σε σαρκοβόρο πλάσμα ή όχι; 

«Ακόμη και το πρόβατο μπορεί να γίνει άγριο πρόβατο. Αν είσαι λύκος, καταλαβαίνεις τι γίνεται. Η κατάσταση που ζούμε όξυνε τα πράγματα. Τον κακό χαρακτήρα τον έκανε χειρότερο και τον καλό τον έκανε λίγο "ανισόρροπο". Δε γίνεται να μην επηρεάζεται ένας άνθρωπος απ' όλα αυτά, αλλά σίγουρα είναι και θέμα χαρακτήρα. Υπάρχουν και κάποιοι που ό, τι κι αν τους έχει συμβεί, συνεχίζουν να πορεύονται με αξιοπρέπεια. Για κανέναν, πάντως, δεν είναι εύκολο». 

-Να πορευτεί με αξιοπρέπεια; 

«Η έννοια αξιοπρέπεια είναι σχετική. Η αξιοπρέπεια ορίζεται από τη σχέση με τους δικούς μας ανθρώπους και κατ' επέκταση με τους γύρω μας. Τώρα, ο καθένας μπορεί να δώσει τον δικό του ορισμό σε αυτό που λέμε: αξιοπρέπεια. Αλλά υπάρχουν άνθρωποι που περιμένουν τον άλλον στη γωνία με την "καραμπίνα". Έχουν γίνει επικίνδυνα τα πράγματα». 

Το πρώτο μεγάλο γεγονός που άλλαξε την ζωή αυτού του ανθρώπου και συνεχίζει να την επηρεάζει, είναι ο θάνατος της αδελφής του, της Σοφίας. 

-Πώς έφυγε; 

«Ήταν τεσσάρων ετών και έφυγε από μηνιγγίτιδα. Χάθηκε μέσα σε δύο ώρες, δεν προλάβαμε ούτε καν στο νοσοκομείο να την πάμε. Δεν ήταν τόσο εξελιγμένα τα πράγματα, ήταν αρχές της δεκαετίας του '70 . Και μέχρι τώρα, αυτό δεν μπορεί να φύγει από μέσα μου και από τους γονείς μου βέβαια. Είναι ένα πάρα πολύ άσχημο γεγονός. Σε όποιον έχει συμβεί, μπορεί να καταλάβει το μέγεθος της δυστυχίας». 

Η ζωή προχώρησε στην Πλατεία Βικτωρίας. Την πρώτη του γειτονιά με τους πρώτους φίλους. Πατέρας του ο Ανέστης Βλάχος. Μητέρα του η Αναστασία Παπανδρόνη. Κουμπάρος ο Νίκος Ξανθόπουλος. Θείοι και παππούδες με καλλιτεχνική φλέβα οι περισσότεροι. Η γιαγιά του ήταν πιανίστρια στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Ο ίδιος θυμάται ακόμη τον Χρήστο Σύρπο τον λαϊκό τραγουδιστή Χρηστάκη κι άλλους πολλούς. Εκρηκτική σύνθεση κρύβει μέσα του. Από τη μία το DNA κι από την άλλη το περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε. 

«Γεννήθηκα στην πλατεία Βικτωρίας που ήταν η πρώτη μου γειτονιά και την θεωρώ ακόμη. Ήταν αλλιώς τότε. Στην πλατεία Βικτωρίας και στη Φωκίωνος ήταν η συνοικία των καλλιτεχνών, σύχναζε όλη η ελίτ, τύφλα να' χει το Κολωνάκι τότε, τώρα δεν θέλω να σχολιάσω το πώς είναι. Την αγαπώ πάντα, η πρώτη μου αγάπη. Από τα πέντε μου και μετά ήρθα στους Αμπελόκηπους. Όταν με ρωτάει κάποιος από που είσαι απαντώ από τους Αμπελόκηπους». 

-Ως πιτσιρικάς, γιος τους πιο σκληρού και ενίοτε εχθρικού Ανέστη Βλάχου, αυτό πώς το εισέπραττες και δεν εννοώ την οικογενειακή ζωή, αλλά έξω.

«Με ρώταγαν τα παιδιά, πώς νιώθεις που ο μπαμπάς σου είναι ο Ανέστης Βλάχος. Τότε ειδικά ήταν φίρμα, είχε κάνει και κάποιες τηλεοπτικές επιτυχίες πολύ μεγάλες, ειδικά η Κραυγή των Λύκων, γινόταν χαμός. Όταν με ρώταγαν, εγώ έλεγα δεν ξέρω τι εννοείται; Το έβλεπα όπως κάθε παιδί βλέπει τον πατέρα του, δεν μπορούσα να καταλάβω την διαφορά γιατί δεν ήμουν απέναντι, ήμουν μέσα στο θέμα και δεν ένιωθα κάτι ιδιαίτερο. Και ο νονός μου ο Νίκος Ξανθόπουλος, κουμπάρος των γονιών μου, ερχόταν συνέχεια στο σπίτι, μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον που καθημερινά είχαμε επαφή με καλλιτέχνες, με αθλητές. Ήταν πολύ φυσιολογικό για μένα όλο αυτό». 

-Και όταν τον έβλεπες στις ταινίες; 

«Θύμωνα γι' αυτά που έκανε». 

-Τα πίστευες; 

«Ναι, μέχρι ενός σημείου ναι. Νόμιζα ότι ο μπαμπάς μου χτυπάει τον κόσμο. Ήταν λίγο περίεργο αυτό. Ειδικά τότε στην Κραυγή των Λύκων που είχε έναν κακό ρόλο, ήταν πολύ δημοφιλής και αργότερα στη Λάμψη, με σταμάταγε ο κόσμος και μου έλεγε: ο πατέρας σου πρέπει να ντρέπεται που τα κάνει αυτά. Στην Πλατεία Βικτορίας μία ηλικιωμένη γυναίκα του όρμηξε, μια γιαγιά επειδή χτυπάει τον Νίκο Ξανθόπουλο. Λέει στον Ξανθόπουλο που ήταν δίπλα, μην κάνεις παρέα μ' αυτόν. Τέτοια αστεία γεγονότα έχω να θυμηθώ πολλά». 

-Έχω την αίσθηση ότι μεγάλωσες με μεγάλη τρυφερότητα. 

«Ναι και ίσως αυτό λείπει τώρα στα παιδιά, στους μεγάλους, στις οικογένειες. Ναι, είχαμε μία μεγάλη οικογένεια, με θείους, παππούδες, γιαγιάδες και ναι, μπορώ να θεωρήσω ότι ήμουν και κακομαθημένο παιδί. Ειδικά μετά τον θάνατο της Σοφίας μου έκαναν και όλα τα χατήρια, έπεσαν όλοι πάνω μου. Μετά περάσαμε στο άλλο άκρο, ότι ζητούσα, σχετικά και παράλογο, η επιθυμία μου γινόταν». 

-Το οποίο, όμως, δεν σου έκανε κακό, αντιθέτως σου πρόσφερε. Ή όχι; 

«Είναι σχετικό αυτό. Κάποια στιγμή όταν σου δίνεται κάτι και δεν μπορεί να συνεχίσει έτσι, δύο τινά μπορούν να συμβούν, ή να έχεις εσύ μόνος σου τον τρόπο να το αποκτήσεις ή να το βγάλεις από τις ανάγκες σου. Γενικά οι μεγάλες προσφορές στα παιδιά είναι δίκοπο μαχαίρι. Ναι μεν φτιάχνουν πράγματα εκείνη την ώρα, το ικανοποιούν, το ευχαριστούν, αλλά στο τέλος είναι λίγο δύσκολο αν και εφόσον δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτό, που δεν μπορεί να συνεχιστεί, είναι λογικό». 

-Το ξεκίνημα σου, την επιλογή σου να ακολουθήσεις αυτήν την καριέρα, οφείλεται κυρίως στο περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσες ή υπήρξε και κάτι άλλο που σε επηρέασε; 

«Τα καλοκαίρια, μαθητής ακόμη πήγαινα και δούλευα με τον πατέρα μου για να βγάζω χαρτζιλίκι, ήμουν γενικών καθηκόντων. Θυμάμαι γυρίζαμε τον Ζητιάνο του Καρκαβίτσα και ήμασταν στα Βίλια, στο Πόρτο Γερμανό, εγώ δεν έκανα διακοπές, δούλευα και μάθαινα και έβγαζα το χαρτζιλίκι της εποχής τότε. Σιγά σιγά δίπλα στον πατέρα μου έπαιρνα όλο και περισσότερες αρμοδιότητες. Και έτσι έγινε. Το αγάπησα. Δεν ήταν αγγαρεία. Το αρχικό έναυσμα ήταν ο πατέρας μου και τα γραφεία παραγωγής που είχε τότε». 

-Κατάγεσαι από μία οικογένεια που θα την περιέγραφες ως καλοστεκούμενη οικονομικά ή μία οικογένεια που στηρίχθηκε αποκλειστικά στην πολύ δουλειά. 

«Κάτι ενδιάμεσο. Ο πατέρας μου είχε κάνει μεγάλες επιτυχίες τότε, έκανε ταξίδια, στον Καναδά, στην Αμερική, τραγουδούσε κιόλας στην ομογένεια. Τώρα κάποιες φορές όλα αυτά δεν μένουν, φεύγουν. Κάποιοι άνθρωποι κάνουν διαφορετικό κουμάντο από κάποιους άλλους. Ο καλλιτέχνης είναι λίγο δύσκολο να κρατήσει τα χρήματά του, οι περισσότεροι τουλάχιστον. Κάποιος έλεγε ότι εύκολα χρήματα, εύκολα τρώγονται, έχει μιαν αλήθεια αυτό, αλλά πάντα πρέπει να υπάρχει μία ισορροπία. Τα χρήματα πρέπει να μας κάνουν εύκολη τη ζωή μας, να την χαιρόμαστε αλλά πρέπει να έχουμε και πισινές γιατί είναι δύσκολοι καιροί, ειδικά σήμερα, πρέπει να είμαστε φειδωλοί». 

-Ποια είναι η φιλοσοφία σου ως άνθρωπος; Ξεκίνησες να δουλεύεις από πιτσιρικάκι. Είναι κάτι που καθορίζει την εξέλιξη του ανθρώπου. Πώς εξελίχθηκε η φιλοσοφία της ζωής σου και σε ποια πράγματα παραμένεις σταθερός σε ότι αφορά στην ηθική σου με δεδομένο ότι η ηθική είναι κάτι προσωπικό για τον καθένα και δεν ακολουθεί -κατά τη γνώμη μου- μία γενική νόρμα. 

«Το να κοιτάς τον άλλον στα μάτια και να αισθάνεσαι άνετα, τον οποιονδήποτε. Δηλαδή, να μην κάνεις κακό σε άνθρωπο. Η πιο απλή φιλοσοφία και η πιο δύσκολα εφαρμόσιμη. Να μπορώ να κοιτάξω στα μάτια την Γεωργία και να πω ότι όλα είναι εντάξει. Και με ενοχλεί όταν λένε κάτι άσχημο για μένα, σίγουρα με ενοχλεί, οπωσδήποτε έχω κάνει λάθη. Τώρα κάποιες φορές σίγουρα έχουμε αδικηθεί όλοι μας, αλλά είναι μέσα στη ζωή όλα αυτά. Εδώ ο Ιησούς Χριστός σταυρώθηκε και άκουσε τι, εμείς οι άνθρωποι δεν θα ακούσουμε; Και κάτι άλλο. Να μην κρίνουμε πριν γνωρίσουμε όλο το backround του ανθρώπου και την ιστορία του. Ακόμη και κάποιοι φονιάδες είχαν λόγο που έγιναν φονιάδες. Ακόμη κι αυτό το χειρότερο που μπορεί να κάνει άνθρωπος σε άνθρωπο, να του αφαιρέσει τη ζωή, κάποιες φορές έχει ένα λόγο, δεν ξέρουμε τι έχει προηγηθεί. Ίσως ο άλλος άνθρωπος να έκανε πολύ χειρότερα πριν, συνολικά. Με λίγα λόγια δεν κρίνω ανθρώπους. Ακόμη και πολύ κακούς ανθρώπους που συνάντησα στη ζωή μου - όταν λέω κακός, αναφέρομαι στη συμπεριφορά όχι στο ποιόν του, δεν κρίνω - ακόμη και εκεί κοιτάζω να προσπερνάω». 

-Πιστεύεις ότι ο φόβος είναι ένας σημαντικός παράγοντας που καθορίζει τις σχέσεις των ανθρώπων και ταυτοποιεί το αποτέλεσμα των πράξεών του; Για μένα όλοι οι άνθρωποι είναι καλοί, αλλά όλοι μας έχουμε και την κακή πλευρά. Οι πράξεις είναι που καθορίζουν σε ποια πλευρά ανήκεις. 

«Νομίζω ότι ο φόβος και η ανασφάλεια είναι το μεγαλύτερο ποσοστό που θα επηρεάσει τον χαρακτήρα του ανθρώπου. Βέβαια, ο καθένας το βγάζει διαφορετικά αυτό, αλλά όλοι έχουμε φόβο και ανασφάλεια. Μήπως σταματήσουν να μας αγαπάνε, μήπως δεν έχουμε χρήματα, μήπως πεθάνουμε, μήπως δεν μπορούμε να σταθούμε κοινωνικά... Άλλος το βγάζει αλλιώς, άλλος με κατάθλιψη, με οργή, με θυμό». 

-Εσύ πώς το βγάζεις; 

«Εγώ προσπαθώ να κάνω αποδοχή των καταστάσεων. Ένα κακό γεγονός συμβαίνει. Προχωράω όμως. Κάποτε κολλούσα. Όταν χώριζαν με έναν άνθρωπο που ήταν σημαντικός για μένα, κολλούσα εκεί. Γιατί, τι έσφαλα κτλ. Τώρα προχωράω. Είναι μαθήματα όλα στη ζωή, δεν είναι κάτι το οποίο γίνεται τυχαία. Ούτε το καλό, ούτε το κακό». 

-Έχεις βάλει δηλαδή τα κουτάκια σου και λες από εδώ η λογική που θα υπερισχύσει κι από κει το συναίσθημα που θα το κρατήσω λίγο πίσω; 

«Όχι σε καμία περίπτωση. Αυτά τα δύο πορεύονται μαζί, αλλά το θέμα είναι να προχωράμε μπροστά. Μπορεί να ξανακάνουμε λάθος, αλλά να το προσέξουμε περισσότερο και να μην είναι λάθος μοιραίο. Αλλά ποιος μπορεί να κρίνει πια τι είναι μοιραίο και τι όχι; Και θα πρέπει να τα έχουμε καλά με τον ανώτερο εαυτό μας». 

-Τι εννοείς ανώτερο εαυτό μας; 

«Όλοι μας έχουμε έναν ανώτερο εαυτό. Αυτό που στα καρτούν εικονικά έβλεπες ένα αγγελάκι και ένα διαβολάκι, αλληγορικά αυτό συμβαίνει σε όλους. Όλοι έχουμε έναν ανώτερο εαυτό ο οποίος είναι και ο προστάτης μας, ο άγγελός μας, είναι μέσα μας. Αν τον εμπιστευτούμε και τον ακούσουμε - γιατί δεν υπάρχει περίπτωση να μη μας μιλήσει - μας μιλάει. Εμείς πρέπει να τον λαμβάνουμε. Σίγουρα θα μας βοηθήσει αυτό στην πορεία μας». 

-Εκρηκτικό μείγμα.

«Ναι, και ο μεγάλος μου γιος ακολουθεί τα βήματα του παππού, στην αρχή έγραφε και τραγούδια, αλλά ασχολείται με τα κοινά του Δήμου Παιανίας, έχει πολιτικές βλέψεις. Τον έκανα όταν ήμουν 20 χρόνων, είναι τριάντα χρόνων». 

-Φίλοι ε; 

«Ναι, μικρός αδελφός. Αυτό πιστεύουν όλοι, επειδή μοιάζουμε κιόλας, λένε έχει κι άλλο γιο ο Βλάχος;» 

-Έχεις και δύο μικρά 

«Ναι, 6,5 και 2,5». 

-Πρώτη φορά μπαμπάς όταν ήσουν πιτσιρικάς, δεύτερη φορά μπαμπάς πιο ώριμος. Τι άλλαξε; 

«Τα πάντα. Το κουράγιο πρώτα απ' όλα. Όλα τα άλλα τα θεωρώ δευτερεύοντα». 

-Οι αγωνίες; 

«Όταν γεννήθηκε ο Ανέστης μου είχα βοήθειες απ' όλους, όχι μόνον υλικές. Τώρα δεν έχω καμία γιατί δεν έχει κανείς καμία βοήθεια γενικώς. Ο καθένας σήμερα τρέχει να λύσει προβλήματα. Δεν υπάρχει χρόνος, αυτό που υπήρχε παλιά ότι μία ολόκληρη οικογένεια μεγάλωνε ένα παιδί, αυτό πια δεν υπάρχει». 

-Αυτό εν μέρει έχει και κάποια καλά στοιχεία με την έννοια ότι τα παιδιά ανεξαρτητοποιούνται πιο εύκολα; 

«Έχει και τον κίνδυνο του αυτό όμως. Για παράδειγμα, η αμερικάνικη κοινωνία που βασίζεται σε αυτό ίσως έχει αποτύχει στην κοινωνική της δομή. Βλέπουμε συμμορίες νέων, η εγκληματικότητα είναι το κάτι άλλο, κάθε λίγο και λιγάκι μπαίνει ένας παλαβός σε ένα σχολείο και σκοτώνει παιδιά. Αν κάποιος το ερευνήσει, όλα αυτά τα παιδιά είναι από διαλυμένες οικογένειες ή μπορεί να είναι και παιδί κάποιας -θεωρητικά πολύ καλής οικογένειας- που πάλι δεν του έχει δώσει προσοχή. Τα έχουμε δει κι εδώ. Η εγκληματική δραστηριότητα κάποιου νέου είτε οφείλεται σε μία τελείως διαλυμένη οικογένεια, τη μη ύπαρξη οικογένειας ή σε μία οικογένεια με πολύ δυνατές κοινωνικές δομές στις οποίες όμως δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον και καμία ουσιαστική επαφή με το παιδί. Άρα καταλήγουμε στον ίδιο παρανομαστή. Δεν έχουν χρόνο. Τα παιδιά μεγαλώνουν με νταντάδες, δεν ξέρω ' γω που. Έχω πολλά παραδείγματα. Και τότε συνέβαινε αυτό. Έκανα παρέα με κάποιον που ο πατέρας του ήταν στη δημιουργία του ΠΑΣΟΚ, το παιδί μπουμπούκι, λουλούδι του μπαξέ. Με προσωπικό οδηγό στην ηλικία των 15 ετών έπαιρνε δορυφορικά τηλέφωνα τη δεκαετία του '80, έπαιρνε τηλέφωνο τον οδηγό να τον πάει να κατουρήσει. Δεν ξέρω που είναι σήμερα ο Γιώργος. Φίλος μου ήταν, τον αγαπώ. Όποιοι και να είμαστε, όποιο κι αν είναι το οικονομικό ή κοινωνικό μας στάτους, θέλει ισορροπία και πρέπει να ασχολούμαστε με τα παιδιά μας». 

-Εκτιμάς ότι είμαστε και λίγο δήθεν ως κοινωνία; 

«Θα σου πω ένα παράδειγμα ένα έμμεσο και γενικό αναφερόμενος όμως στην ταινία για το νιγηριανό trafficking που κάνω. Η πλειονότητα των πελατών των κοριτσιών που εκδίδονταν στην Οδό Σωκράτους και τους γύρω δρόμους ήταν επιφανείς άνθρωποι, οικογενειάρχες, με παιδιά, με θέσεις, εύποροι, κάποια πολύ γνωστά άτομα της κοινωνίας και σε διάφορες θέσεις που έκριναν ζωές ανθρώπων και το βράδυ πηγαίναν στη Σωκράτους και ζητούσαν απίστευτα πράγματα. Άρα τι μπορεί να πει κανείς γι' αυτό;» 

-Και με ανήλικα κορίτσια... 

«Ναι, κάποιες φορές. Κι αυτό συμβαίνει και αλλού. Και στην Κουμουνδούρου υπάρχει... καλός κόσμος. Ουου... κι άλλα πολλά». 

-Τι σε έχει διδάξει αυτή η συγκεκριμένη ταινία; 

«Αυτό που μου έκανε εξαιρετική εντύπωση και είναι κάτι που η ελληνική κοινωνία δεν θα έκανε ποτέ - μέχρι τώρα τουλάχιστον - είναι ότι οι οικογένειες ουσιαστικά εκδίδουν τις κόρες, τις αδελφές, τις συζύγους προκειμένου -είναι τόσο απελπισμένοι - να σωθούν, στέλνουν τα κορίτσια τους να γίνουν πόρνες. Αυτό δεν μπορώ να το χωνέψω. Δε νομίζω ότι γίνεται σε μία Ευρωπαϊκή κοινωνία αυτό. Βέβαια, η Νιγηρία είναι τέταρτη ή πέμπτη πετρελαιοπαραγωγός χώρα του πλανήτη, αλλά τα όρια της φτώχειας εκεί είναι απίστευτα. Αυτό πάλι κάτι σημαίνει. Ότι κάποιοι θέλουν κοινωνίες φτωχοποιημένες για να ελέγχουν πράγματα, για να καρπώνονται πράγματα και να οδηγούν τον κόσμο σε τέτοιες κινήσεις. Είναι αυτό που είπε κάποιος: εμείς οι χορτάτοι να μην κρίνουμε τους πεινασμένους, έχει μία βάση αυτό. Αλλά ερχόμαστε σε αυτό που είπαμε περί αξιοπρέπειας. Δεν είναι αξιοπρέπεια να στέλνεις την κόρη σου να γίνει πόρνη στην Ευρώπη. Εδώ υπάρχουν ελληνικές οικογένειες που πεινάνε. Δε νομίζω, αλλά δεν φαντάζομαι ότι έστειλε κάποιος την κόρη του να γίνει πόρνη στο δρόμο, εκτός αν μιλάμε για περιπτώσεις πολύ ακραίες. Αυτή είναι και η διαφορά. Αυτό με δίδαξε όλο το story ότι ο άνθρωπος μπροστά στο να επιβιώσει γίνεται πραγματικά πολύ άγριο ζώο. Δυστυχώς». 

-Για τις επόμενες γενιές τι πιστεύεις; Πώς πιστεύεις ότι θα είναι ο κόσμος τους; Θα τρέχουν να μαζέψουν την καταστροφή που αφήσαμε κι αφήνουμε ακόμη; 

«Αισιοδοξώ γιατί βλέπω κι απ' το σχολείο μου της κόρης μου, του γιου μου, μία ας το πούμε μία καλή ποιότητα παιδιών. Παρατηρώ συναισθήματα, αντιδράσεις. Στον παιδικό σταθμό που πηγαίνει η κόρη μου βλέπεις ότι υπάρχει αλληλεγγύη, το ένα παιδάκι βοηθάει το άλλο. Αυτό είναι πηγαίο, δεν είναι κατευθυνόμενο, ούτε κατόπιν εντολών. Άρα αυτό είναι ένα αισιόδοξο μήνυμα. Αν κάτσουμε και δούμε βαθιά τα παιδιά μας, θα βγάλουμε αισιόδοξα μηνύματα. Στο χέρι μας είναι...» 

-Ναι, αλλά αυτό το στοιχείο που έτσι κι αλλιώς το' χουν τα παιδιά, μήπως παρεμβαίνουμε εμείς οι μεγάλοι, το αλλάζουμε και στο τέλος το καταστρέφουμε; Δηλαδή μήπως εν τέλει γινόμαστε εμείς αυτοί που τα... οπλίζουμε; 

«Ναι, φυσικά. Με τις πράξεις μας, με την απουσία μας. Πρέπει να ασχολούμαστε με τα παιδιά μας και να τα ενθαρρύνουμε, να τα πιάνουμε από το χέρι και να τα οδηγούμε σε έναν σωστό δρόμο». 

-Πέρα από κόμματα και ιδεολογίες, με την πολιτική κατάσταση όπως έχει εξελιχθεί με τα χρόνια, πιστεύεις ότι αυτή η χώρα θα αποκτήσει ποτέ ισχυρή οντότητα; 

«Πρέπει να περάσουν πολλά χρόνια για να γίνει αυτό. Και δε νομίζω ότι μπορεί να γίνει με τα δικά της όπλα. Αν έρθουν μεγάλοι, ισχυροί επενδυτές, τότε μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη, αλλά δεν θα είναι σε ελληνικά χέρια. Αν η Ελλάδα γίνει δυνατό κράτος κάποτε, θα γίνει με ξένα κεφάλαια, ξένους ορισμούς και ξένο κουμάντο. Αν και ο Έλληνας έχει αποδείξει ότι αναγεννιέται, μόνον κάποιος υγιής πολιτικός μπορεί να πάει την χώρα σε άλλους δρόμους. Αλλά εδώ αμφιβάλλω στο κατά πόσο θα τον αφήσουν αυτόν τον άνθρωπο να προχωρήσει. Ακόμη και ο Τσίπρας. Ξεκίνησε με όραμα. Προσγειώθηκε όμως. Μπορεί να ήθελε όντως στην αρχή να κάνει πράγματα διαφορετικά. Εγώ δεν πιστεύω ότι εκτελούσε έργο, δεν το πιστεύω. Απλά τον πιάσανε από τον γιακά και του είπανε: Αλεξάκο κάτσε ήσυχα για να μην βρεθείς με σπασμένα φρένα κάποια ώρα. Έτσι πιστεύω. Άρα και ο επόμενος που θα έρθει με όνειρα για τον τόπο αυτόν, πάλι...» 

-Πάλι θα έχει έναν γιακά να πιάσουν... 

«Ναι, δεν ξέρω από που θα τον πιάσουν, από κάπου πάντως θα τον πιάσουν και τον στρίψουν, είναι σίγουρο». 

-Ανάλογη λογική, όμως, επικρατεί και στην κοινωνία. Μα κι εμείς οι ίδιοι στην καθημερινότητά μας κάπως έτσι δεν λειτουργούμε; Και μιλάω για τη μάζα και όχι για τη μειονότητα που ακόμη αντιστέκεται και κάποιοι εξ αυτών πληρώνουν σκληρά τις επιλογές τους. 

«Ο μέσος Έλληνας θέλει να περνάει καλά και να έχει ησυχία. Γι' αυτό και μέχρι τώρα δεν ρίσκαρε και στις πολιτικές του επιλογές. Ρίσκαρε και ψήφισε τον ΣΥΡΙΖΑ όταν τα πράγματα είχαν φτάσει πια στο άκρο και τελικά αυτό γύρισε μπούμερανγκ. Γι' αυτούς και για άλλους λόγους, αλλά κι αυτό αποτυχία είχαμε απίστευτη, ίσως την χειρότερη, και άσχετα αν την καθόρισαν και άλλα πράγματα. Δεν τολμάει ο Έλληνας. Αλλά ξαναλέω, η νέα γενιά μπορεί να κάνει πράγματα, αλλά αυτό δεν θα γίνει αύριο. Το εκπαιδευτικό σύστημα, επίσης, είναι που καθορίζει τους αυριανούς πολίτες και ηγέτες. Όταν το εκπαιδευτικό σύστημα είναι καθοδηγούμενο, λογικά θα βγουν ρομπότ, όχι παιδιά, όχι άνθρωποι. Αλλά τα παιδιά σήμερα είναι τόσο έξυπνα, πολύ πιο έξυπνα από τις δικές μας γενιές, έχουν ερεθίσματα, ξεχωρίζουν πολύ γρήγορα μέσα τους πιο είναι το προσποιητό, το κατευθυνόμενο... και νομίζω ότι η αυριανή γενιά θα είναι καλύτερη από τις δικές μας». 

-Η μεγαλύτερη συμβουλή που έχεις πάρει από τον Ανέστη Βλάχο και την κρατάς ως διαμάντι ποια είναι; 

«Να μην αδικώ τους ανθρώπους». 

-Κι όταν σε αδικούν, τι κάνεις; 

«Κάποτε αντιδρούσα άσχημα, έμπαινα σ' αυτό το παιχνίδι. Όμως ένα στοιχείο που με βοήθησε να το αλλάξω αυτό είναι ότι μπαίνω και στην οπτική του άλλου. Λέω ότι κάτι μπορεί να πείραξε και τον άλλον που εγώ ίσως να μην το αντιλήφθηκα. Με τον διάλογο και την επικοινωνία λύνονται όλα. Το να κλειστούμε κάπου και να παίζουμε πετροπόλεμο, εδώ εγώ κι εσύ εκεί, καλύτερο δεν θα γίνει. Θα σπάσουμε τα κεφάλια μας και κάποιοι γύρω μας τα δικά τους, χωρίς να φταίνε και αυτό είναι όλο».