Αυτό το άρθρο το είχα γράψει και δημοσιεύσει πριν χρόνια με την ευκαιρία και πάλι μιας δικής σας εκπομπής και δυστυχώς σήμερα δεν παίρνω λέξη πίσω, κύριε Θεοφάνους.

Γράφει ο Νίκος Μιχαλόπουλος*

Πόσο αγοράζεται μια ελπίδα; Πόσο κοστίζει ένα όνειρο; Ή μάλλον πόσο ξεπουλιέται ένα όνειρο; 

Συγχωρέστε με, αλλά αυτές οι σκέψεις γέμισαν το μυαλό μου, βλέποντας το καινούργιο πολλά υποσχόμενο talentshow τραγουδιού για ανήλικα. 

Οι ερωτήσεις πολλές και ενοχλητικές ακόμα και για μένα που τις θέτω. Ποιος πραγματικά πιστεύει, πως μέσα από ένα τέτοιο τηλεοπτικό προϊόν θα ανακαλυφθούν νέα ταλέντα, που θα εξελιχθούν σε νέα αστέρια, γιατί φυσικά αυτό είναι το ζητούμενο. 

Πόσο όμορφο αισθητικά και πόσο αποδεκτό ηθικά είναι να βλέπεις και να ακούς ένα ανήλικο παιδί 10 ετών να τραγουδάει τον έρωτα, την απιστία, την απελπισία του χωρισμού και την μοναξιά της ερωτικής εγκατάλειψης και ειδικά μέσα από τους στίχους καψουροτράγουδων. 

Ποιος από τους κριτές-δασκάλους (;), αλλά και πιθανότατα όσοι βρίσκονται σε οποιοδήποτε πόστο πίσω από τις κάμερες θα άφηνε το παιδί του να μπει σε μια παρόμοια διαδικασία; 

Ποιος πραγματικά γνωρίζει για το αν ένα παιδί αυτής της ηλικίας μπορεί να διαχειριστεί την αναγνωρισιμότητα που θα προκύψει, ακόμα και αν αυτή περιοριστεί στο επίπεδο της γειτονιάς και του σχολικού περιβάλλοντος; 

Αν πραγματικά κάποιος ήθελε να ανοίξει μια πόρτα μουσική ή καλλιτεχνική στη ζωή ενός παιδιού και να το βοηθήσει πραγματικά στο όνειρό του, που είναι απόλυτα σεβαστό και όμορφο, γιατί δεν το έκανε στους τέσσερις τοίχους ενός ωδείου με τις κάμερες κλειστές; Mέχρι τουλάχιστον ο ίδιος ο ενδιαφερόμενος θελήσει να το βγάλει προς τα έξω, υπερασπίζοντάς το το λιγότερο συνειδητά. 

Πόσα παιδιά ταλέντα, ακόμα και αν κατάφεραν να ξεχωρίσουν καλλιτεχνικά σε πολύ μικρές ηλικίες, συνέχισαν με την ίδια επιτυχία στην ενήλικη ζωή τους; 

Kαι το ερώτημα γίνεται ακόμα πιο ουσιαστικό: πόσα παιδιά από αυτά άντεξαν ψυχολογικά την ανυπαρξία μετά την υπερέκθεση και την ψευδαίσθηση μιας άγουρης επιτυχίας, ακόμα και σε περιπτώσεις, που τα οικονομικά μεγέθη είναι τεράστια, όπως συμβαίνει στην άλλη άκρη του Ατλαντικού. Εκεί δηλαδή που κάποιοι μπορεί να πουν, πως τουλάχιστον άξιζε τον κόπο, γιατί οικονομικά εξασφάλισε μέχρι και τα εγγόνια του. 

Αρκεί; 

Και αν αρκεί, ποιο παιδί μπορεί να πάρει την σημαντική αυτή απόφαση σε μια τέτοια ηλικία; 

Ποια τηλεοπτική παραγωγή ή ακόμα και ποιος γονιός μπορεί να πάρει αυτή την ευθύνη; 

Τα ερωτήματα μπορεί να μην έχουν τελειωμό, αν αρχίσουμε όλοι να εξετάζουμε κάθε παράμετρο ενός τηλεοπτικού προϊόντος, που έχει πρωταρχικό σκοπό να φέρει κέρδη, βασιζόμενο όμως στο συναίσθημα, την περιέργεια και το ενδιαφέρον που μόνο ένα μικρό παιδί μπορεί να εγείρει. 

Οι Αμερικάνοι ειδικοί της showbusiness λένε, αν θες να σου κλέψει κάποιος την παράσταση, κάνε το λάθος να παίξεις μαζί με ένα παιδί ή ένα ζώο. Και αυτό δείχνει πραγματικά την δύναμη, που ένα παιδί έχει ως εμπορικό προϊόν. 

Και εδώ είναι το πρόβλημα. Τουλάχιστον το δικό μου, που δυστυχώς βλέπω τα πράγματα περισσότερο ως εκπαιδευτικός και ειδικότερα ως δάσκαλος. 

Είναι πράγματι τα παιδιά ένα προϊόν; Ή μάλλον θα έπρεπε τα παιδιά να είναι προϊόντα οποιασδήποτε μορφής; 

Ποιος μπορεί να απαντήσει και ποιος μπορεί να πάρει την ευθύνη; 

Τα τελευταία χρόνια έχω επισκεφτεί περισσότερα από 300 σχολεία σε Ελλάδα και Κύπρο με την ιδιότητα του αθλητή και συγγραφέα, μιλώντας στα παιδιά για την δύναμη του ονείρου και την ομορφιά της υπέρβασης. Έχω δουλέψει με χιλιάδες παιδιά σε διάφορα σχολεία και εκπαιδευτικά προγράμματα και κάποιες φορές που έμπαινα στον πειρασμό να ρωτήσω αυτή την πιθανότατα βαρετή ή άχαρη ερώτηση: «Τι θες να γίνεις όταν μεγαλώσεις», έπαιρνα μια απάντηση, που με άφηνε βαθιά προβληματισμένο, αν και όχι άναυδο. 

«Διάσημος, κύριε.» 

Και άντε τώρα να εξηγήσεις σε ένα παιδί, πως το διάσημος δεν είναι επάγγελμα, αλλά το αποτέλεσμα μιας πετυχημένης πορείας στην δουλειά σου και όχι πάντα απαραίτητα. Μα πως να με πιστέψει, όταν π.χ. παρακολουθεί δέκα μαντράχαλους κλεισμένους σε ένα σπίτι στην πιο παραγωγική υποτίθεται περίοδο της ζωής τους να κάνουν ό,τι βλακεία τους κατέβει στο κεφάλι προς τέρψιν δεκάδων καμερών και φυσικά του αδηφάγου φιλοθεάμονος κοινού, που τους ακολουθεί ακόμα και εκεί που ο βασιλιάς πηγαίνει μόνος του και μέσα από αυτό θα βγουν νικητές, πλούσιοι και αναγνωρίσιμοι. Κι έρχομαι εγώ τώρα να του μιλήσω για το όνειρο, την υπομονή, την επιμονή, την αμφισβήτηση, τον αγώνα, την πίστη και και και… 

Ε, ρε κατακαημένη Ρούμελη, τι σού’ μελλε να πάθεις! Ο αγώνας είναι άνισος και από πριν κερδισμένος. Ζούμε την εποχή της επωνυμίας και της ταμπέλας, στα ρούχα και τους ανθρώπους. Το σύνθημα και η πορεία, που πρεσβεύει η εποχή μας είναι μία. Γίνε με τον οποιονδήποτε τρόπο γνωστός και μετά εξαργύρωσε την αναγνωρισιμότητά σου αυτή επαγγελματικά. Δηλαδή με άλλα λόγια ξεκίνησε από το πανεπιστήμιο, αποφοίτησε από το δημοτικό και πάρε τίτλο σπουδών από το νηπιαγωγείο. H εφεύρεση και η επιτυχία των social media στην εποχή μας δεν είναι τυχαία. Όλα αυτά τα μέσα σου δίνουν την επίφαση της διασημότητας, που τόση αξία έχει στην εποχή μας, αφού κοινοποιώντας στοιχεία και στιγμές της ζωής σου, αισθανόμενος πως ενδιαφέρουν, μπαίνεις για λίγο στην θέση του οποιουδήποτε διάσημου, που βλέπει την ζωή του απλωμένη στα tabloids. Και αν είσαι ενήλικος και το κάνεις για επαγγελματικούς λόγους, δεκτό. Οι φωτογραφίες όμως της πενταήμερης εκδρομής με πόζες ηδυπάθειας ποιόν επαγγελματικό σκοπό εξυπηρετούν, ώστε να γεμίζουν τους τοίχους του facebook σχεδόν κάθε σύγχρονου εφήβου; 

Βέβαια κανένας νέος δεν σκέφτεται, πως οι σημερινές του δημοσιεύσεις στo twitter, στο facebook και το instagram αύριο θα είναι το πληρέστερο βιογραφικό στα χέρια μιας εταιρείας, που θα θελήσει να ανακαλύψει το πραγματικό προφίλ του ανθρώπου, που χτυπάει την πόρτα της για δουλειά. Και οι προεκτάσεις δεν έχουν τέλος. 

Και θα μου πει κάποιος τώρα το θυμήθηκες; 

Eδώ τα παιδιά τα έβαλαν και να χορέψουν και να μαγειρέψουν και ίσως κι άλλα πολλά, που τώρα δεν μου έρχονται στο μυαλό. Συμφωνώ. Όμως το να ακούς ένα αγοράκι ή ένα κοριτσάκι να τραγουδάει τον έρωτα και να το βλέπεις να πρέπει να το υποστηρίξει και οπτικοακουστικά είναι ένα δυνατό χαστούκι. Κι όταν φυσικά ακούς τον δάσκαλό του (;) να του λέει γεμάτος θαυμασμό: «Ζει ένας άντρας ή μια γυναίκα, αντίστοιχα, μέσα σου», τότε αυτό το χαστούκι γίνεται γροθιά. Και η γροθιά αυτή κάποτε θα χτυπήσει την κοινωνία μας, αν δεν την έχει χτυπήσει ήδη κι εμείς κοιμόμαστε τον ύπνο του δικαίου, μετρώντας τηλεθεάσεις. 

*Ο Νίκος Μιχαλόπουλος είναι συγγραφέας, εκπαιδευτικός,  Πρωταθλητής ακοντισμού, Μέλος του Laureus Sport For Good Foundation, που χρησιμοποιεί τον αθλητισμό ως μέσο για θετικές κοινωνικές αλλαγές.