«Σταμάτα να μιλάς στα παιδιά σου για το Θεό.
Μίλα σε Αυτόν για εκείνα» Άγ. Πορφύριος
Γράφει η Ελένη Ντίνου
Συνοδεύοντας μαθητές του γυμνασίου για εκκλησιασμό, θυμήθηκα την πολύ ξεχωριστή εμπειρία που μοιράστηκε μαζί μου μια συνάδελφος νηπιαγωγός, όταν συνόδεψε τα δικά της πιτσιρίκια πριν λίγο καιρό.
Ένα από τα μικρούλια της είχε εντυπωσιαστεί ιδιαιτέρως από τον εσωτερικό «διάκοσμο» του ναού κι είχε στυλώσει τα μάτια του ψηλά, στις αγιογραφίες για ώρα. Κάποια στιγμή της τράβηξε δυνατά το μανίκι και τη ρώτησε: «Γιατί ζωγράφισαν εκεί ένα κοτόπουλο που πετάει;»
Το … ιπτάμενο κοτόπουλο ήταν στην πραγματικότητα ένας λευκός άγγελος με ευδιάκριτα τα φτερά του να στολίζουν το χαρμόσυνο γεγονός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Η συνάδελφος μου υπογράμμισε τη ζωηρή φαντασία που χαρακτήριζε τον μικρούλη επιβεβαιώνοντας την παιδαγωγική θεωρία του Piaget περί μη ύπαρξης αφηρημένης σκέψης σε αυτή την ηλικία. Ο λιλιπούτειος μαθητής της πάντως δεν είχε ποτέ ξανά επισκεφθεί ναό, όπως της είπε.
Αναρωτιέμαι, αν ο εκκλησιασμός μαθητών μέσης εκπαίδευσης – όπου αυτός εξακολουθεί να γίνεται- κρύβει τέτοια ερωτήματα. Απορίες για κοτόπουλα, φτερά και πούπουλα. Λέξεις, εικόνες, σύμβολα και πράξεις της ιερής ακολουθίας που τα παιδιά δεν κατανοούν, δεν συνειδητοποιούν, δεν μοιράζονται και σίγουρα δεν αγαπούν. Αλλά η Εκκλησία, πρέπει να είναι αγάπη. Αγάπη που κοινωνείται.
Μιλώντας με κάποιους ιερείς, συνειδητοποίησα ότι για κανέναν δεν είναι εύκολο να υποδέχεται μαθητές και λοιπούς λαϊκούς στο ναό εθιμοτυπικά, όταν το «ζητούν οι μέρες».
Η θεία Λειτουργία δεν είναι θεατρικό δρώμενο με θεατές, αλλά αληθινό, μυστηριακό γεγονός με συνειδητή συμμετοχή και κοινωνία προσώπων. Το ζήτημα είναι, ποιους αφορά και αν αφορά και τους νέους.
Την ημέρα που έκλειναν τα σχολεία για το Πάσχα, επισκεφθήκαμε κατόπιν συνεννόησης τον ναό της Αγίας Μαρίνας, στην Ηλιούπολη. Μια μοναδική, αξέχαστη εμπειρία για όλους μας: μαθητές, εκπαιδευτικούς και απλό κόσμο που μπήκε να ανάψει το κερί του. Ο πατέρας Σεραφείμ που λειτουργούσε, είχε φροντίσει να μοιραστεί το κείμενο της ακολουθίας στα νέα ελληνικά – έκδοση της Αποστολικής Διακονίας- και διέκοπτε κατά διαστήματα την πορεία της για να εξηγεί τους συμβολισμούς.
Επιτέλους, όλα άρχισαν να αποκτούν νόημα.
Να γίνονται λίγο περισσότερο οικεία, να σε κάνουν δεκτικό της χάρης που αποπνέουν.
Ο ψάλτης ήταν κατανοητός και σύντομος, δεν κούρασε, αλλά πολύ περισσότερο δεν δυσκολεύτηκε να κρατήσει τις βυζαντινές του νότες σωστά ψάλλοντας όπου ήταν δυνατό στα νεοελληνικά. Λίγο ακόμα και θα ψάλλαμε μαζί του. Τίποτα δεν κατακρεουργήθηκε, τίποτα δεν εξέπεσε.
Με ένα τέτοιο σκεπτικό ίσως ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος δίδαξαν την χριστιανική πίστη στους Σλάβους φτιάχνοντας πρωτίστως το δικό τους αλφάβητο, τη γλώσσα στην οποία θα μπορούσαν να κατανοήσουν τα τελούμενα. Με το ίδιο σκεπτικό που έγραψε πολύ παλαιότερα ο συγγραφέας την Προς Διόγνητον Επιστολή, λέγοντας ότι οι χριστιανοί δεν είναι κομμάτι ξεκομμένο από τον κόσμο, αλλά ζουν μέσα σε αυτόν και μέσα στην πίστη τους. Αρκεί να την γνωρίζουν και να την κατανοούν έτσι ώστε να μάθουν και να τη σέβονται.
Σε άλλη περίπτωση, οι άγγελοι θα ερμηνεύονται εσαεί ως ιπτάμενα κοτόπουλα, κι ας έχουμε περάσει στην ηλικία όπου κατά τον Piaget έχει κατακτηθεί η αφαιρετική σκέψη.
Μα γιατί τα γράφουμε όλα αυτά; Διότι γίνεται ολοένα και δυσκολότερο να συνοδεύεις μαθητές στην Εκκλησία.
Από καθηγητής μεταμορφώνεσαι σε έναν χωροφύλακα, σε έναν σεκιουριτά της κακιάς ώρας που περιπολεί ανάμεσα στους μαθητές, παρακαλώντας τους να κάνουν ησυχία, να κρύψουν τα κινητά, να κάθονται κόσμια, διαβεβαιώνοντάς τους ότι όπου νάναι τελειώνει το μαρτύριό τους – και το δικό σου.
Πόση ησυχία και κοσμιότητα να απαιτήσεις, όταν συνήθως μαζεύονται μαθητές τεσσάρων σχολείων στον ίδιο ναό.
Στο κάτω κάτω, αν η συνάδελφος από το δημοτικό θεωρεί φυσιολογικό να μιλάνε οι δικοί της μικροί μαθητές, γιατί είναι τόσο παράλογο να μιλάνε οι πιο μεγάλοι δικοί σου;
Σε όλο αυτό το κλίμα της σύγχρονης αποξένωσης για το τι πραγματικά συντελείται στη θεία λειτουργία, η ανακούφιση έρχεται μόνο όταν πάρουμε τον δρόμο της επιστροφής προς το σχολείο ακούγοντας «κυρία, την χάσαμε και την τρίτη ώρα ή θα κάνουμε μάθημα;»
2 comments
Ενδιαφέρουσα η κατάθεση, ανησυχητική η κατάσταση.
ΑπάντησηΔιαγραφήλάθος ανάλυση, η ίδια ανησυχία διαπερνά κάθε σύνολο παιδιών, που επισκέπτονται, πχ, ένα μουσείο--έχω στο νου μου το μουσείο τηνιακού πολιτισμού, όπου εκτίθενται πολλά έργα του Γιαννούλη Χαλεπά.Ενα γυμνάσιο που δεν έβαζε γλώσσα μέσα, παρά τις περιπολίες και αυστηρώσεις των καθηγητών.Η νέα γλώσσα χρησιμοποιείται στην καθολική εκκλησία, και για μένα, ως ενήλικο, δεν είναι πολύ ιεροπρεπής, θα προτιμούσα τα λατινικά. Αλλά στην Αμερική η ορθόδοξη λειτουργία γίνεται στην τοπική γλώσσα, εκεί να ψάξετε για αποτελέσματα επικοινωνίας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο μήνυμα σας