Άνθρωποι με κοινή αγάπη τη βυζαντινή ζωγραφική συναντηθήκαμε στο πατάρι των εκδόσεων Αρμός. 

Γράφει η Αιμιλία Πανταζή

Παρακολουθήσαμε 5 μαθήματα, (το 6ο μάθημα θα πραγματοποιηθεί στις 15 /2 - είσοδος ελεύθερη) όπου ο ζωγράφος-αγιογράφος Γιώργος Κόρδης επιχείρησε να μας βοηθήσει να προσεγγίσουμε το θέμα: Η Εικόνα ως Κοινωνία. 

Κάποιοι από όσους παρακολουθήσαμε τα μαθήματα, ασχολούνται επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά με τη βυζαντινή εικόνα. Κάποιοι άλλοι, απλώς ενδιαφέρονταν να μάθουν περισσότερα για τη βυζαντινή ζωγραφική, που μάλλον αντιμετωπίζεται από την πολιτεία λες και είναι αόρατη, αφού αν και σε αρκετές χώρες όπως στη Ρωσία, κ.ά. υπάρχει ως πανεπιστημιακό μάθημα, στην Ελλάδα κανείς δεν παραδειγματίζεται θετικά, με αποτέλεσμα όποιος ενδιαφέρεται γι' αυτήν να μην μπορεί σοβαρά να τη διδαχθεί. 

Αρκετές γνώσεις αυτής της τέχνης, δεν έχω. Αισθάνομαι, πως, λίγο «τσαλαβούτηξα» στον γοητευτικό κόσμο της, ζωγραφίζοντας. Επιτρέψτε μου, να μιλήσω κατά πως τα μάτια μου «βλέπουν»…

Η εικόνα που έχει παραχθεί με αυτόν τον ζωγραφικό τρόπο καλεί τον θεατή προς διάλογο με αβίαστη ελευθερία. Οικοδομεί σχέσεις και τις κάνει να λειτουργούν. Σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και του κόσμου που μας περιβάλλει. 

Αποτελεί άλλον πολιτισμό. Απέριττο, δυναμικό, ενωτικό μέσα από αντιθέσεις χρωμάτων, κινήσεων και χιαστί γραμμών. 

Ένας ζωγραφικός τρόπος που εξακολουθεί να υπάρχει, σχεδόν από το 1830.

Τι μπορεί να αναζητά ο θεατής από την εικόνα ως κοινωνία; Αν ρωτούσαμε έναν ποιητή, ίσως μας έλεγε πως…. αναζητεί ότι κι από την προσευχή την ώρα της μετάνοιας, της ευγνωμοσύνης, της θυσίας, του πόνου, της χαράς. Με άλλα λόγια, Επικοινωνία. Παρηγορία. Συν κίνηση. 

Στο σκοτάδι να ανάψει μια φλόγα, ένα φως, λίγα ψιμύθια. 

Να δουν της γης οι ταλαιπωρημένοι. Να βρουν τόπο να διαβούν και σκάλα να ανέβουν. 

Μα όλοι  μας, εκεί στο πατάρι του Αρμού, αναρωτιόμασταν: τελικά, έχει κάτι να πει στη σύγχρονη κοινωνία η βυζαντινή τεχνοτροπία; Γιατί κανείς να επιλέξει να ζωγραφίζει με αυτό τον ζωγραφικό τρόπο; 

Από τον αξιόλογο ζωγράφο Γιώργο Κόρδη, πήραμε αρκετές απαντήσεις. Ακολουθούσε συζήτηση μετά από κάθε συνάντηση-μάθημα, όπου αρκετές απορίες μας ικανοποιήθηκαν. 

Ακούσαμε για το ποιος είναι ο χαρακτήρας και το μέγεθος της εικόνας που ζωγραφίζεται με τον βυζαντινό τρόπο. 

Πως η Εικόνα «μιλά» για τη μορφή μιας υπόστασης και εκφράζει την πνευματικότητα του προσώπου. 

Ότι θα πρέπει να παράγει μια δημιουργική σχέση με την παράδοση κι όχι απλά να αρέσκεται στην αντιγραφή της. 

Mάθαμε πως πηγή φωτισμού δεν υπάρχει στον βυζαντινό ζωγραφικό τρόπο. Το χρώμα είναι φως. Κι αφού το αόρατο έχει ήδη γίνει ορατό, ο ζωγράφος παίρνει ό,τι υπάρχει και το κάνει λειτουργία. 

Επίσης, το βάθος στη βυζαντινή ζωγραφική τεχνοτροπία καταργείται, αλλά παίρνει την πλαστικότητα των μορφών. 

Από την επιφάνεια της εικόνας έρχεται κάτι σε μας - δεν φεύγει κάτι από μας γι ‘αλλού. 

Κι από τα πιο βασικά: Ζωγραφίζεται η σχέση κόσμου και θεατή. 

Μάθαμε πολλά γι αυτήν τη βυζαντινή ζωγραφική τέχνη!

Στο 5ο μάθημα,  απολαμβάνοντας εξαίσια έργα παλαιότερων μα και σύγχρονων ζωγράφων, όπως των: Πανσέληνου,  π. Σταμάτη Σκλήρη, Μητράκα, Ράλλη Κοψίδη, κ.α., πώς να μην παρατηρήσει κανείς τις ομοιότητες της βυζαντινής τεχνοτροπίας και με το παιδικό σχέδιο; Ενότητα, αξιολογικά χαρακτηριστικά, θέα των αθεάτων αποτελούν κοινούς "κώδικες"! 

Όλα αποκαλύπτονται διάφανα στη βυζαντινή ζωγραφική. Χωρίς νόμους, σε πλήρη ενότητα και σχέση. 

Μήπως λοιπόν ο βυζαντινός ζωγραφικός τρόπος μάς προσκαλεί σε σύνδεση και με το παιδί μέσα μας; 

Μήπως μας προσκαλεί να ανακαλύψουμε την αρμονία στο υπαρξιακό μας χάος; Να το γαληνέψουμε, να του υπενθυμίσουμε τις βαθιές αξίες της ζωής; 

Μήπως μας προσκαλεί προς ένωση με τη χαμένη μας διαίσθηση μέσα στην κατοικία της σύγχρονης πραγματικότητά μας; 

Μήπως η εικόνα, η βυζαντινή ζωγραφιά, είτε απεικονίζει ιερά πρόσωπα είτε κοσμικά γεγονότα, εμπεριέχει στοιχεία που προσκαλούν σε επικοινωνία τον θεατή προς συνδημιουργία της Ζωής, της Αγάπης, της Ενότητας, της Αλληλεγγύης, της Ελευθερίας, του Σεβασμού, της Ειρήνης, της Παρηγορίας; 

Μήπως η βυζαντινή ζωγραφική μοιάζει να μας προσκαλεί να επιστρέψουμε στην αθωότητα, την αγνότητα, την απέριττη αλήθεια του παιδιού που υπήρξαμε, γνωρίσαμε, ονειρευτήκαμε; 

Ίσως η βυζαντινή ζωγραφική να μην είναι τελικά παλιομοδίτικη, πεπαλαιωμένη, παρωχημένη, αδιάφορη. Ίσως ο ζωγραφικός αυτός τρόπος να μας δείχνει τον δρόμο μιας αληθινής ζωής. 

Μπορεί να βρίσκομαι πολύ μακριά από το να είναι έτσι τα πράγματα, μα με τα μάτια μου έτσι τα βλέπω: μια ομορφιά που παραμένει εδώ και αιώνες, για μια ανάσα ειρήνης.