Η ακριτική πόλη τρανό παράδειγμα των εδώ και χρόνια διαστρεβλωτικών πολιτικών...

Γράφει η Γεωργία Λινάρδου

Γκρίζοι Λύκοι, trafficking, φτώχεια, οικονομική κρίση, capital control και μία τοπική κοινωνία η οποία παρέα με έναν σπουδαίο φυσικό πλούτο, προσπαθεί να σταματήσει την σήψη της εγκατάλειψης. Θα τα καταφέρει; 

Εάν θέλεις να δεις πόσο εξαθλιωτικά έχουν παρέμβει οι διαστρεβλωτικές πολιτικές χρόνων, το φάγωμα κονδυλίων για επενδύσεις και ανάπτυξη, η οικονομική κρίση και τα capital controls σ' έναν τόπο εθνικής σημασίας, αρκεί ένα ταξίδι στην Ξάνθη. 

Εάν θέλεις να ζήσεις πραγματική φτώχεια και συνθήκες εγκατάλειψης και να βιώσεις από κοντά την αντοχή και παράλληλα την ικανότητα των ανθρώπων να διώξουν από τη ζωή τους το «μηδέν», αρκεί ένα ταξίδι στην Θράκη. Εκεί οι άνθρωποι κάνουν θαύματα. Οι πολιτικές είναι που τους τα χαλάνε... 

Βερεσέ, δόσεις, αλληλεγγύη 

Το βερεσέ και οι δόσεις δια λόγου για αγορά εμπορευμάτων μικρής ή μεγάλης αξίας, δίνουν και παίρνουν για ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού που ζει σε συνθήκες φτώχειας και εξαθλίωσης. Από την άλλη, το ισχυρό αίσθημα αλληλεγγύης (άνευ «πατρόνων») μεταξύ των ανθρώπων, ειδικά τα τελευταία χρόνια που η τοπική οικονομία στενάζει, λειτουργεί καταπραϋντικά. 

Φτάνοντας στην Ξάνθη, την πρώτη ιστορία που συναντήσαμε ήταν μιας ηλικιωμένης γυναίκας η οποία περιφερόταν μ' ένα σακουλάκι χρυσαφικά να τα δώσει σ' ένα γνωστό της γείτονα ως «εγγύηση» για να δανειστεί μερικά χρήματα ώστε να αγοράσει τα φάρμακά της. Κάποιος που έμαθε την ιστορία της, πήγε στη γιαγιά, της πήρε τη συνταγή για τα φάρμακα και της τα αγόρασε. 

Όταν της τα πήγε, είχε βάλει μέσα στο σακουλάκι του φαρμακείου, εκτός από τα φάρμακα και λίγα χρήματα. Θορυβημένη η γιαγιά, όταν αντιλήφθηκε τα χρήματα στη σακούλα, έτρεξε να τον βρει: «Παιδί μου ξέχασες τα χρήματά σου». 

Καθαρότητα και... «πληγές» 

Οι «πληγές» της Ξάνθης, ενός πανέμορφου τόπου με σπουδαίο φυσικό πλούτο δεν είναι λίγες και επιβάλλεται η ελληνική κυβέρνηση να τις φροντίσει πριν είναι αργά. Ακόμη, υπάρχει χρόνος. 

Η ανεργία σε αυτήν την ζωτικής σημασίας περιοχή, αγγίζει υψηλά ποσοστά. Σε ότι δε αφορά στο ποσοστό των κατοίκων που ζουν στα όρια της φτώχειας, αυτό αγγίζει το 43! Απολύσεις, λουκέτα στις επιχειρήσεις, απλήρωτα και πολύ χαμηλά μεροκάματα 

Στην Ξάνθη συναντήσαμε τραγικές ιστορίες ανθρώπων που ισοπέδωσε η κρίση. 

Χαρακτηριστική η περίπτωση ενός ντόπιου επιχειρηματία που έφτιαχνε λυόμενες κατοικίες. Ο άνθρωπος έπεσε έξω. Η κρίση του έδωσε το τελειωτικό χτύπημα. «Ήρθε η εποχή που δεν είχε ούτε να φάει», μας περιγράφουν.

Κι έναν άλλον επιχειρηματία με εργοστάσιο κατασκευής βυτίων για φορτηγά τον περίμενε ανάλογη εξέλιξη. Το εργοστάσιο έβαλε λουκέτο και πλέον ο ίδιος προσπαθεί να ορθοποδήσει έχοντας παράλληλα να αντιμετωπίσει εκτός από χρέη και προβλήματα υγείας που απέκτησε εξαιτίας της δραματικής αυτής εξέλιξης. 

«Τους επιχειρηματίες της περιοχής τους έχει τσακίσει. Εμάς δε μας έχει αλλάξει τη ζωή μας γιατί εμείς μια ζωή κρίση είχαμε. Μια ζωή στο μεροκάματο. Σε τι άλλο να μας επηρεάσει;» αναφέρει ένας επαγγελματίας από το ιστορικό παζάρι της Ξάνθης, ένα από τα μεγαλύτερα παζάρια της Ελλάδας που γίνεται κάθε Σάββατο και που η γέννησή τους εντοπίζεται στον 15ο αιώνα. 

Φτώχεια, φτώχεια, φτώχεια 

Αρκετοί είναι όσοι βγάζουν ένα μικρό μεροκάματο μαζεύοντας βότανα, σύκα και πολύτιμα φρέσκα κράνα από το βουνό. Άλλοτε τα πουλάνε στα παζάρια και άλλοτε πόρτα πόρτα για ένα με δύο ευρώ.

«Γκρίζοι Λύκοι», Χρυσή Αυγή και... «ethnic control» παρέα με capital control 

Είναι Δευτέρα πρωί. Δύο ημέρες μετά της Παναγιάς. Μια μωαμεθανή, γέννημα θρέμμα της περιοχής περπατά στην οδό Κομοτηνής. Βρέχει πολύ. Όλοι πηγαίνουν βιαστικά. Εκτός από έναν τύπο που περπατά αργά και κάνει ειρωνικούς μορφασμούς σε μουσουλμάνες που κυκλοφορούν στην αγορά και φορούν μαντήλα. Η μωαμεθανή διαμαρτύρεται στη συμπεριφορά του. Αρχίζει και φωνάζει. Είμαι ακριβώς από πίσω της. Γυρνώ να δω τι συμβαίνει. Τον παρατηρώ. Επιστρέφει το κεφάλι του στην ευθεία και φεύγει. 

«Γκρίζος Λύκος ήταν αυτός;» ρωτώ. Σκύβει το κεφάλι και απομακρύνεται. 

Δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό στην καθημερινότητα της Ξάνθης. Μιας πόλης, ενός νομού, μιας Περιφέρειας, όπου η οικονομική κρίση και η λανθασμένη εθνική πολιτική χρόνων, έχουν ανοίξει τα κοινωνικά «σύνορα» επιτρέποντας (και ενίοτε ενισχύοντας) τη διέλευση των πλέον άγριων ενστίκτων που μπορεί να διαθέτει άνθρωπος και να τα χρησιμοποιεί σε βάρος άλλων ανθρώπων, είτε φορούν μαντήλα, είτε όχι. 

Σύνηθες το σκηνικό να τραβάνε τη μαντήλα μιας μουσουλμάνας μέσα στην αγορά ή το παζάρι και να την πατάνε με τα παπούτσια τους, μπροστά και στα παιδιά της ακόμη! 

Για τα χρήματα... 

«Υπάρχουν Μωαμεθανοί που στέλνουν τα παιδιά τους στο τζαμί και στην Ξάνθη και στην Κομοτηνή για να διδαχθούν το Κοράνι στα αραβικά», μου λένε και δεν είναι κάτι που μου κάνει εντύπωση. 

Όμως: «Δεν το κάνουν τυχαία. Κάθε παιδί που θα ακολουθήσει το πρόγραμμα του διδασκαλείου, επιδοτείται με 500 ευρώ κάθε μήνα. Για σκέψου πως η κάθε οικογένεια Μωαμεθανών έχει από δύο παιδιά και πάνω, καταλαβαίνεις τι είδους οικονομική στήριξη είναι αυτή σε μία δύσκολη περίοδο που δεν υπάρχουν δουλειές με καλά μεροκάματα». Μου το λένε άνθρωποι της μουσουλμανικής μειονότητας! 

Βέβαια, υπάρχει και... τίμημα. «Τα κοριτσάκια πρέπει να κυκλοφορούν με μαντήλα και με ρούχα που σκεπάζουν τα χέρια τους και τα πόδια τους. Δεν είναι εύκολο αυτό για ένα παιδάκι. Πολλά παιδιά αντιδρούν. Από την άλλη, όμως, μπορείς να συναντήσεις στο δρόμο και την εξής παράδοξη εικόνα: η μαμά με μοντέρνα αμφίεση και το κοριτσάκι της με μαντήλα», υποστηρίζουν κάποιοι κάτοικοι της πόλης. 

Δεν είναι τυχαίο αυτό που ακούγεται από αρκετά χείλη στην Ξάνθη και στην ευρύτερη περιοχή της Θράκης πως: «Η Τουρκία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εργοδότης στην Θράκη». Βέβαια, υπάρχουν και άλλοι που ισχυρίζονται πως μετά και την ελληνική οικονομική κρίση, πλέον: «Η Τουρκία είναι ο βασικός εργοδότης». 

-Και οι «Γκρίζοι Λύκοι»; 

«Τι περιμένεις, να δεις κάποιον με κουμπούρι;» με ρωτά γελώντας ένας κάτοικος στην Παλιά Πόλη της Ξάνθης. «Το παιχνίδι με τους Γκρίζους Λύκους παίζεται πια με οικονομικούς όρους. Κατάλαβες;», καταλήγει. 

Στο παρασκήνιο συμβαίνουν πολλά. Το εμφανές, πάντως, είναι πως η Ελλάδα μέσω των κυβερνήσεων της, εγκαταλείπει αργά, αλλά σταθερά την Θράκη. 

Trafficking, εγκληματικότητα και «παιδιά φαντάσματα» 

Έντονο είναι τα τελευταία χρόνια το πρόβλημα με το trafficking. Κυκλώματα από τη Βουλγαρία με τη συμμετοχή και Ελλήνων, αλωνίζουν την περιοχή με ότι αυτό συνεπάγεται. 

Η Βουλγαρία, σύμφωνα και με πρόσφατες επιστημονικές έρευνες, είναι μία από τις βασικές χώρες προέλευσης θυμάτων trafficking που προωθούνται στην Ξάνθη και τις υπόλοιπες περιοχές της Θράκης. Ξάνθη και Κομοτηνή, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα («Πορνεία & παράνομη διακίνηση και εμπορία γυναικών με σκοπό τη σεξουαλική/οικονομική εκμετάλλευση (trafficking) στην Ελλάδα») η οποία διενεργήθηκε από την Δικαστική Ψυχολόγο και Διευθύντρια Θεσμικών Χρηματοδοτήσεων της ΜΚΟ PRAKSIS, Μαρία Μουδάτσου, αποτελούν δύο βασικούς προορισμούς θυμάτων trafficking από τη Βουλγαρία και σημαντικούς πόλους έλξης για την πορνεία. 

Ειδικά μετά την άνοιξη των συνόρων με τον συνοριακό σταθμό του Αγίου Κωνσταντίνου στην Ξάνθη, όπου έγινε η αρχή τον Ιανουάριο του 2010 για την ελεύθερη διέλευση μεταξύ των δύο πλευρών, εκτιμάται ότι το φαινόμενο έχει ενταθεί σε συνδυασμό πάντα με την ελλειπή αστυνομική φύλαξη. 

Από στοιχεία της οργάνωσης «ΑΡΣΙΣ» προκύπτει πως εξίσου σοβαρό είναι και το πρόβλημα της «παιδικής εργασίας». Ειδικά για το πρώτο τρίμηνο του 2015 παρατηρήθηκε πως ο αριθμός των παιδιών που επαιτούν στη Βόρειο Ελλάδα και τη Θράκη, έχει αυξηθεί ειδικά στις περιοχές που συνορεύουν με την Βουλγαρία. 

Όπως για παράδειγμα είναι η Ξάνθη. Μετά το άνοιγμα των συνόρων είναι έντονο το φαινόμενο να μετακινούνται παιδιά καθημερινά από τη Βουλγαρία προς την Ελλάδα, με σκοπό την επαιτεία. Είναι παιδιά ανένταχτα στην σχολική εκπαίδευση και ως εκ τούτου αναφέρονται στις κοινωνικές έρευνες ως «παιδιά φαντάσματα». 

Από την άλλη πλευρά, η διάνοιξη των συνόρων κρίνεται ως θετική για ορισμένους τοπικούς παράγοντες. Και οι ίδιοι, όμως, συμφωνούν πως η γύμνια της χώρας μας είναι αυτή που επιτρέπει την ανάπτυξη των «ξερών», παρά των «χλωρών» στην περιοχή. Από το 2010 εκεί ήταν που έπρεπε να είχε δοθεί βαρύνουσα σημασία. Αλλά δε δόθηκε. Και το παρεμπόριο ακόμη γιγαντώθηκε από τότε, διότι απλά δεν υπήρχε η ανάλογη πρόβλεψη για το τι θα συμβεί μετά τη διάνοιξη των συνόρων. 

«Εσείς στην Αθήνα έχετε capital control αλλά από δω φεύγουν με μαύρες σακούλες τα λεφτά για Βουλγαρία», μου λέει κάτοικος της περιοχής. 

Ξάνθη: Τόσο κοντά, αλλά τόσο μακριά... 

Ναι, η Εγνατία ήταν ένα έργο ζωτικής σημασίας για την περιοχή. Ομως, δεν αρκεί. Η Ξάνθη είναι ουσιαστικά αποκομμένη για κάποιον που ζει εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά και εξηγώ: Η Ξάνθη με τον σημαντικό φυσικό της πλούτο, με τον ασύλληπτης ομορφιάς Ποταμό Νέστο που θα μπορούσε να αποτελεί πόλο έλξης για εκατομμύρια ανθρώπους, είναι τόσο «κοντά», αλλά τόσο «μακριά» από την υπόλοιπη. Ακόμη και για την Θεσσαλονίκη από την οποία απέχει μόλις δυόμιση ώρες!!! 

Δείτε το απλά. Είστε κάτοικος της Αθήνας και θέλετε να πάτε στην Ξάνθη η οποία απέχει από την πόλη κοντά στα 700 χιλιόμετρα. Επιθυμείτε να μεταβείτε με το φθηνότερο μέσο μετακίνησης που αυτή την στιγμή υπάρχει και είναι το τρένο. Από τον σταθμό Λαρίσης παίρνετε το Intercity και μετά από 5,5 ώρες φτάνετε στην Θεσσαλονίκη. 

Αλλάζετε αμαξοστοιχία και συνεχίζετε για Ξάνθη στην οποία θα φτάσετε μετά από 5 ώρες, παρά το γεγονός ότι η Θεσσαλονίκη απέχει από την Ξάνθη μόλις 206 χιλιόμετρα. 

Υπέθεσα ότι το ταξίδι διαρκεί τόσες πολλές ώρες λόγω των συνεχών στάσεων στην πορεία μιας διαδρομής η οποία αν και είναι για γερά νεύρα (πεντέμισι ώρες για 206 χιλιόμετρα, δεν το λες και απλό) είναι πραγματικά υπέροχη εξαιτίας της φυσικής ομορφιάς που συναντάς. Δεν είναι μόνον αυτό. Στον πηγαιμό για την Ξάνθη πολλές γραμμές είναι μονές (!), οπότε το τρένο αναγκάζεται να σταματά συχνά και για αρκετή ώρα ορισμένες φορές, για να περάσει το επόμενο. Ναι, είναι η Ελλάδα του 2015 και όχι αυτή του 1980... 

Φυσικά, μπορείς να επιλέξεις το ΚΤΕΛ, εάν δεν έχεις αυτοκίνητο. Σε αυτήν την περίπτωση το ταξίδι κοστίζει ακριβότερα. Οι ώρες είναι λιγότερες: σχεδόν επτά από την Αθήνα και δυόμιση από την Θεσσαλονίκη. Όμως, το ταξίδι προς την Ξάνθη με το ΚΤΕΛ δεν σου προσφέρει τις ομορφιές που σου προσφέρει το τρένο. 

Η εγκατάλειψη του σιδηροδρόμου στην Ξάνθη αποξένωσε απομακρύνοντας σπουδαίους προορισμούς και μία πολύτιμη διαδρομή, επηρεάζοντας δραματικά την τοπική οικονομία. Ας μη συζητήσουμε την περίπτωση που μια οικογένεια από την Αθήνα ή την Θεσσαλονίκη θέλει να ταξιδέψει στην Ξάνθη. Γίνεται με low cost διαδρομή; Δύσκολα. 

Α, ναι! Υπάρχει και η επιλογή του αεροπλάνου (με κοντινότερο το αεροδρόμιο στην Χρυσούπολη της Καβάλας), εάν φυσικά έχεις να διαθέσεις για εισιτήρια και βαλίτσες ένα «κάρο» λεφτά (σ.σ., είχα μία δεκαετία να ταξιδέψω από το αεροδρόμιο της Καβάλας -ένα από τα 14 που προορίζονται για τον... γερμανικό «μνηστήρα» Fraport AG και την Slentel Ltd. Τι δέκα χρόνια πριν, τι δέκα χρόνια μετά, το αεροδρόμιο έχει μείνει στην ίδια κατάσταση. Γιατί άραγε;). 

«Να ξέρεις ότι το πιο γρήγορο μέσο για να έρθεις στην Ξάνθη είναι το διαδίκτυο», μου λέει ο Βασίλης, ένας κάτοικος της περιοχής και συμπληρώνει: «Αλλά να, λείπει η επαφή με τους ανθρώπους. Τόσο κοντά, αλλά τόσο μακριά...» 

Πηγή: newsbomb.gr