«Ο άνθρωπος δεν χάνει ποτέ τη σπίθα του πνεύματος» λέει η Μυτιληνιά Κατερίνα Ευσταθίου – Σελάχα. Και κάπως έτσι, γεμίζει η Αγκαλιά.

Συνέντευξη στην Αιμιλία Πανταζή

Η Μυτιλήνη για την Κατερίνα Ευσταθίου – Σελάχα έχει γερές ρίζες. Εκεί γεννήθηκε, μέχρι τα δεκαοχτώ της ζούσε στα Δάφια Καλλονής. Ύστερα έφυγε για σπουδές, αφού στην Κύπρο πήρε το πρώτο της πτυχίο και στη Γαλλία ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της. Στον τόπο που μεγάλωσε επέστρεψε ξανά. 

Ένας πανέμορφος, αιγαιοπελαγίτικος τόπος που όλο και πιο έντονα απασχολεί για το πλήθος μεταναστών που καταφθάνουν κατά κύματα από τα τουρκικά παράλια. Αρχίζει η κουβέντα μας με το πώς εξελίσσονται αυτή τη στιγμή τα πράγματα εκεί.. 

«Αδιέξοδα. Υπάρχουν χιλιάδες πρόσφυγες στο νησί και πλέον τον Αύγουστο κανένα πλοίο για να τους μεταφέρει. Το φαγητό ανύπαρκτο, οι υπηρεσίες πρώτης υποδοχής ανύπαρκτες, η καταγραφή τους γίνεται με μεγάλες δυσκολίες. Παιδιά σε χαρτόκουτα, γέροντες και άρρωστοι στο δρόμο.» 

Η Κατερίνα εργάζεται ως φιλόλογος στο νησί της. Τι να διδάξεις στα νέα παιδιά, εάν δεν θέλεις να περιοριστείς στο συντακτικό και στην ανάλυση κειμένων, στα λόγια σε μια αίθουσα; Τι να διδάξεις, όταν οι καταστάσεις που σε περιτριγυρίζουν «απαιτούν» ευθύνη; 

«Πιστεύω στη θεωρία, αλλά περισσότερο στην πράξη. Δεν μπορώ να διδάσκω τα παιδιά στο σχολείο την αλληλεγγύη και την ανθρωπιά και να ανέχομαι τους κατατρεγμένους να πεινούν και να υποφέρουν έξω από την πόρτα μου. Για μένα ο ακτιβισμός είναι κάτι αυτονόητο.» 

Το 2009 δημιουργήθηκε η ΜΚΟ Αγκαλιά. Τέσσερις άνθρωποι την στηρίζουν ενεργά από τότε. «Ο παπα-Στρατής η ψυχή των πάντων, εκείνος που χρόνια έτρεχε περισσότερο απ’ όλους μας και έκανε την αγκαλιά αυτό που είναι», λέει η Κατερίνα και συνεχίζει: «ο Γιώργος Τυρίκος - Εργάς, σύντροφός μου στη ζωή, η αδελφή μου Ελένη Σελάχα και εγώ.» 

Καθημερινά η Αγκαλιά αδειάζει και γεμίζει από ανθρώπους. Πόσο διαφορετικοί στ’ αλήθεια μπορούμε να γίνουμε όταν μας κυνηγά η συντριβή του πολέμου… 

«Τα πράγματα είναι χαοτικά. Έχει μέρα που η Αγκαλιά είναι άδεια και σε μια στιγμή έρχονται διακόσια άτομα τσακισμένα από χιλιόμετρα πορείας. Τους τρεις τελευταίους μήνες έχουν περάσει από εμάς πάνω από έξι χιλιάδες πρόσφυγες. Άνθρωποι αξιοπρεπείς γεμάτοι θάρρος και ευγνωμοσύνη αλλά και πολύ πονεμένοι από την καταδίωξη και τον πόλεμο. Χρειάζονται αλληλεγγύη. Δεν απαιτούν από εμάς κάτι, λένε χίλια ευχαριστώ για ένα τοστ, για έναν χυμό. Θέλουν να φτάσουν στη Μυτιλήνη για να πάρουν το χαρτί αυτό το πολυπόθητο. Δεν θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα.» 

Λίγο φαγητό, ένας μέρος για να κοιμηθούν, φάρμακα, αυτή είναι η πρώτη φιλόξενη αγκαλιά που παρέχεται σε αυτούς τους ανθρώπους. Πόσα γνωρίζουμε γι’ αυτούς; Για τους φόβους, τις ελπίδες τους; 

«Εκείνοι μπορεί να είναι γιατροί, δικηγόροι, επιχειρηματίες, νέοι άνθρωποι με πτυχίο από παντού. Όποιος δεν έχει κάτσει να μιλήσει με πρόσφυγες, να τους αφουγκραστεί, νομίζει πως έχουμε να κάνουμε με απολίτιστους βάρβαρους που ήρθαν να κάνουν ούτε και εγώ δεν ξέρω τι. Το αντίδοτο στον ρατσισμό είναι να αποκτήσει κανείς το θάρρος και να πάει να μιλήσει με τους πρόσφυγες. Να ακούσει τις ιστορίες τους. Ιστορίες ανθρώπων που έχασαν τα πάντα από τον πόλεμο, ανθρώπων που έχουν ακόμα αξιοπρέπεια αλλά θέλουμε να τους δαιμονοποιήσουμε, να τους τη στερήσουμε κι αυτή.» 

-Τι μπορεί κανείς να τους απαντήσει; 

«Απαντάμε με κατανόηση σε όσα τους απασχολούν αλλά, όπως και να γίνει, οι δυνατότητές μας είναι περιορισμένες. Η ανθρώπινη επαφή είναι πάντως ισχυρό αντίδοτο στον φόβο και τον κατατρεγμό.» 

«Η Αγκαλιά δεν δέχεται εθνικούς ή κοινοτικούς πόρους» τονίζει η Κατερίνα. «Είναι ό,τι μαζέψουμε από τον κόσμο που ξέρει τη δουλειά μας.» Μαζί με τον Γιώργο κάνουν εκκλήσεις μέσω των κοινωνικών δικτύων, και αρθρογραφούν. Πολύς κόσμος ντόπιος και ξένος είναι στο πλευρό τους. «Από όλο τον κόσμο έχουμε λάβει εκατοντάδες μηνύματα συμπαράστασης. Δεν ταΐζεις έξι χιλιάδες κόσμο από το τίποτα αν δεν έχεις υποστήριξη.» Υπάρχουν και κάποιοι βέβαια, «που τους αντιμετωπίζουν με αδιαφορία. Σπάνια εχθρικά.» 

Τη ρωτώ αν θεωρεί, πως για κάτι παλεύει. Μου απαντά: «Παλεύω ενάντια στο χάος που έχει μέσα του ο άνθρωπος. Ξέρω πως δεν έχει νικητές αυτή η μάχη. Το μόνο σημαντικό είναι πως την μάχη αυτή τη δίνουμε. Στεκόμαστε εδώ για να δώσουμε κι αυτό το λίγο που έχουμε, τελικά έχει κι αυτό την αξία του, και το καταλαβαίνουμε από την ανταπόκριση αυτών των ανθρώπων. Θέλουμε να είμαστε άνθρωποι και να παρακινήσουμε κι άλλους να βρουν αυτήν την ανθρωπιά μέσα τους.» 

-Και πού βρίσκεται η ανθρωπιά; 

«Στην επαφή. Μας έχουν κάνει να φοβόμαστε το διαφορετικό πολύ απλά γιατί οι διαιρέσεις και οι σεκταρισμοί, το "ξένο" τους βολεύει στα σχέδιά τους. Βολικός εχθρός, βολικός αποδιοπομπαίος τράγος, μας βάζουν να μισούμε ο ένας τον άλλο για να μην έχουμε την παρρησία να τους χτυπήσουμε. Όμως υπολογίζουν τον άνθρωπο ως ζώο και ο άνθρωπος μπορεί να γίνεται ζώο εύκολα, μα δεν χάνει ποτέ και τη σπίθα του πνεύματος. Η ανθρωπιά βρίσκεται στη γνώση πως μέσα από το ξένο καταλαβαίνουμε καλύτερα το δικό μας. Το ξένο είναι ευλογία και όχι κατάρα. Είναι μια γνώση που προσπαθούν συνεχώς να μας κάνουν να την παραβλέψουμε.» 

-Ποια είναι η πραγματική πηγή του προβλήματος; 

«Αυτοί που κρατούν τα παλάτια και τους θρόνους δημιουργώντας πολέμους. Και τα ντόπια παρακλάδια του συστήματος που θρέφουν αυτές οι άρχουσες ελίτ. Δεν είναι πάντως οι πρόσφυγες. Εκείνοι είναι τα θύματα της υπόθεσης και ένας από τους βασικούς στόχους της Αγκαλιάς είναι να κάνει αυτή την αλήθεια κατανοητή σ’ όλους εκείνους που ακόμα δεν την έχουν παραδεχτεί.» 

-Τον τετράχρονο γιο σου τον παίρνεις μαζί σου στην «Αγκαλιά»; 

«Κάθε φορά που ξεκινάμε για Αγκαλιά ο Παντελής βάζει ανάμεσα στις προμήθειες ένα δικό του παιχνιδάκι «για τα προσφυγάκια». Είναι μέσα στο παιχνίδι θέλοντας και μη. Έχουμε στερήσει αρκετό χρόνο από τον μικρό μας, αλλά ξέρουμε ότι τον επενδύουμε κάπου σωστά. Τον παίρνω μαζί μου σε ειδικές περιπτώσεις, όπως όταν πριν από μέρες πήγαμε όλοι μαζί αυθόρμητα με γλυκά να κεράσουμε τους ανθρώπους για τα γενέθλιά μου.»

σ.σ. Όποιος θέλει να βοηθήσει την Αγκαλιά μπορεί να επικοινωνήσει μαζί με την Κατερίνα Ευσταθίου - Σελάχα και τον Γιώργο Τυρίκο - Εργά