Εάν σας ρωτήσουν τα παιδιά σας, τι είναι πολιτική, τι θα τους απαντήσετε; Κάπως έτσι σκέφτηκαν και οι υπεύθυνοι του περιοδικού Süddeutsche Zeitung και ρώτησαν τον Σιμόν Πέρες.




Γράφει η Αιμιλία Πανταζή


Επί σειρά ετών ο Σιμόν Πέρες, διετέλεσε πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ. Τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης για τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις του στη Μέση Ανατολή.
Η δημοσιογράφος Μπετίνα Στίκελ και οι συνεργάτες της, ήρθαν σε επαφή μαζί του και τον ρώτησαν. Απάντησε όπως θα απαντούσε στα παιδιά…

Τι γίνεται όταν η πολιτική δε λειτουργεί;

«Όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν να συμφωνήσουν για τους στόχους τους, μερικές φορές αφήνουν τον πολιτικό λόγο και πιάνουν τα όπλα, διεκδικώντας εδάφη, χρήμα, πλούτη ή απλώς παλεύοντας για το ποιος θα έχει το λόγο στο μέλλον.»

Η πολιτική αποτυγχάνει; Τι γίνεται τότε;

«Μπορεί να συγκρουστούν ακόμα και ολόκληροι λαοί, μαλώνοντας για κάτι πάνω στο οποίο έχουν διαφορετική γνώμη: παραδείγματος χάρη, για την πίστη τους ή για το πώς πρέπει να ζουν οι άνθρωποι στο μέλλον. Κι οι άνθρωποι θυσιάζουν τα πάντα. Τη ζωή τους και τη ζωή εκείνων που τους εμποδίζουν, εκτός κι αν κάποιος αναλάβει ρόλο μεσολαβητή στις διαπραγματεύσεις μεταξύ τους.
Κι όταν η πολιτική αποτυγχάνει ερχόμαστε αντιμέτωποι με ζητήματα ζωής ή θανάτου, ειρήνης ή πολέμου.»


Ποια πολιτική προτείνετε να ακολουθήσουμε για να αποφύγουμε τον πόλεμο;

«Η πολιτική που να δημιουργεί σχέσεις μεταξύ ανθρώπων και λαών, σχέσεις που να είναι αρκετά ισχυρές ώστε να οδηγούν στην εύρεση μιας λύσης ακόμα και όταν υπάρχουν διαφωνίες.» 

Πώς μπορούν να συμβιβαστούν επιθυμίες εκατομμύρια διαφορετικών ανθρώπων που έχουν εμπλακεί στην πολιτική των χωρών; 

«Κάθε πολιτικός έχει τις δικές του ιδέες για το πώς πρέπει να είναι ο κόσμος. Εκλέγεται ακριβώς για αυτές του τις ιδέες, αλλά, επειδή οι συνάδελφοί του έχουν τους δικούς τους στόχους, υπάρχουν κάθε τόσο πολιτικές διαφωνίες. Ιδιαίτερα πολύπλοκη γίνεται η κατάσταση όταν συναντιούνται πολιτικοί από χώρες με πολύ διαφορετικό τρόπο ζωής και σκέψης. Αλλά και αυτοί πρέπει να προσπαθήσουν να καταλήξουν όλοι μαζί σε κάποια λύση.» 

Γιατί η πολιτική δεν λειτουργεί στον τόπο όπου ζείτε, τη Μέση Ανατολή;

«Επειδή εκεί γεννήθηκαν οι τρεις μεγάλες θρησκείες, η εβραϊκή, η χριστιανική και η ισλαμική, που παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην πολιτική. Δυστυχώς οι θρησκείες δεν επιτρέπουν σχεδόν κανένα συμβιβασμό. Κάθε θρησκεία υποστηρίζει ότι μόνο εκείνη έχει βρει το σωστό δρόμο για την ανθρώπινη ευτυχία. Όμως η επίδραση της θρησκείας στην πολιτική έχει και τις καλές της πλευρές, γιατί, όταν οι άνθρωποι πιστεύουν στο Θεό, αυτό τους δίνει δύναμη να προχωρήσουν μαζί. 
Ωστόσο η ίδια αυτή πηγή δύναμης μπορεί να έχει ολέθριες συνέπειες όταν κάποιος θεωρεί το Θεό του σημαντικότερο από όλους τους άλλους.» 

Πώς πιστεύεται πρέπει να λειτουργεί η πολιτική;

«Ο καθένας πρέπει να διατηρεί τις ιδιαιτερότητές του, τις παραδόσεις του, την πίστη του και τον τρόπο ζωής του, αλλά, παρόλα αυτά, να ζει ειρηνικά με το γείτονά του.» 

Τι είναι καλός πολιτικός;

«Χρειάζεται να είναι μορφωμένος και, προπάντων, περίεργος. Δε χρειάζεται να είναι ειδικός στον τομέα του. Ένας υπουργός Δικαιοσύνης, για παράδειγμα, δεν είναι απαραίτητο να είναι δικηγόρος. Πολύ πιο σημαντικό είναι αν ξέρει να διαλέγει έξυπνους και προικισμένους συνεργάτες. Αυτός θέτει τους στόχους και παίρνει τελικά τις αποφάσεις, αλά δεν κάνει την προετοιμασία μόνος του, ούτε υλοποιεί μόνος του τους στόχους.» 

Μέσα στον χρόνο, έχει αλλάξει η πολιτική;

«Παλιότερα η εξουσία βρισκόταν ακόμα στα χέρια των πολιτικών, σήμερα ανήκει μάλλον στις μάζες, ή τουλάχιστον στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Σήμερα κάθε τόπος όπου γίνονται πολιτικές διαπραγματεύσεις είναι γεμάτος μικρόφωνα. Οι πολιτικοί συναντιούνται σε μεγάλες αίθουσες και δε μιλάνε ο ένας στον άλλο απευθείας αλλά μέσα από μικρόφωνα, ενώ τηλεοπτικές κάμερες καταγράφουν τα πάντα. Δε θα ήταν υπερβολικό να πούμε ότι εμείς οι πολιτικοί έχουν με λιγότερη δύναμη από εκείνα, και γι’ αυτό χρειαζόμαστε περισσότερους συμβούλους και ειδικούς, για αν μπορούμε να έχουμε και εμείς λόγο σε αυτό τον τρόπο άσκησης πολιτικής.»

Η πολιτική είναι τέχνη;

«Τέχνη της μεσολάβησης. Πρέπει να μεσολαβούμε σε όλο και περισσότερες συγκρούσεις σε ολόκληρο τον κόσμο, ακόμα και σε μακρινές χώρες, νιώθοντας ότι μας αφορούν άμεσα, επειδή δε θέλουμε να έχουμε νέους πολέμους. Το δύσκολο έργο άξιων πολιτικών είναι να φέρουν σε επαφή αντιπάλους που δε συζητάνε μεταξύ τους αλλά είναι έτοιμοι για πόλεμο. Και αυτό που κυρίως χρειάζεται για να δημιουργηθούν γέφυρες μεταξύ εχθρικών λαών είναι ένα; Η υπομονή.» 

Το παγκόσμιο πρόσταγμα σήμερα το έχει η πολιτική;

«Το έχει η οικονομία. Οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες θέτουν με τις αποφάσεις τους το πλαίσιο των παγκόσμιων εξελίξεων. Ωστόσο, ακόμα κι αν η επιρροή της πολιτικής μειώνεται, τη χρειαζόμαστε ως μεσολαβητή μεταξύ φτωχών και πλούσιων χωρών, για να μοιράζεται πιο δίκαια ο πλούτος, για να γίνουν όσα χρειάζεται ώστε μια μέρα όλοι οι άνθρωποι να έχουν ίσες ευκαιρίες να πετύχουν τους στόχους της ζωής τους.» 

Για να αποφευχθούν μάχες και πόλεμοι μεταξύ των λαών, τι πρέπει να κάνουν οι πολιτικοί;

«Να μην παραιτούνται από την προσπάθεια να βρουν κάποια ειρηνική λύση. Θα σου το εξηγήσω χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα τη διένεξη Παλαιστίνιων και Ισραηλινών. Για να το κάνω όσο πιο απλό γίνεται, θα έλεγα ότι το πρόβλημα είναι ότι έχουμε μία χώρα για δύο λαούς. Οι Εβραίοι και οι Παλαιστίνιοι μαλώνουν για το ίδιο κομματάκι γης, που είναι όσο περίπου η Πελοπόννησος. Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη επειδή οι δύο λαοί πιστεύουν στο Θεό με διαφορετικό τρόπο, μιλάνε διαφορετική γλώσσα και έχουν διαφορετική άποψη για την ιστορία. Αλλά και οι δύο ζητάνε το ίδιο: ανεξαρτησία και ασφάλεια. Ποιος ο δικός μου ρόλος; Θεωρώ καθήκον μου να βρω μια δίκαιη πολιτική λύση σε αυτή τη διένεξη. το σχέδιό μου είναι το εξής: απόλυτη ελευθερία για τους Παλαιστίνιους, απόλυτη ασφάλεια για τους Ισραηλινούς. αν δεν επιτευχθούν αυτά τα δύο, δε θα υπάρξει πραγματική ειρήνη. ίσως να αναρωτηθείς γιατί δεν μπορούν οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι να ζήσουν μαζί σε ένα κράτος. επειδή είναι επικίνδυνο.» 

Πόσο διαφορετικοί μπορεί να είναι οι πολιτικοί;

«Ανατρέχοντας στα τελευταία διακόσια χρόνια, θα χρησιμοποιήσω ως παράδειγμα δυο σημαντικούς άντρες: το Γάλλο Ναπολέοντα και τον Ινδό Γκάντι. Ο Ναπολέων απέδειξε το μεγάλο ταλέντο στην πολιτική, αλλά ήταν περισσότερο πολεμιστής, γι’ αυτό και κατά κύριο λόγο σκότωνε. Ο Γκάντι ήταν ακριβώς το αντίθετο. Απέδειξε στον κόσμο ότι μπορείς να πετυχαίνεις μεγάλους πολιτικούς στόχους χωρίς τη χρήση βίας.Μακροπρόθεσμα ποιος θα επηρεάσει περισσότερο την ιστορία; Φυσικά ο Γκάντι. Γιατί όλοι καταλαβαίνουμε ότι πρέπει να λύνουμε τα προβλήματά μας με τους άλλους ειρηνικά και όχι με αλληλοσκοτωμούς.» 

Αν τα εγγόνια σας σας ρωτήσουν κάποτε πως να γίνουν πολιτικοί της ειρήνης, τι θα τους λέγατε;

«Να έχετε πάντα τα μάτια σας ανοιχτά. Και να μην τρομάξετε αν δείτε πόνο και αθλιότητα. Πρέπει να καταλάβετε ότι οι άνθρωποι είναι υπερβολικά προσκολλημένοι στις αναμνήσεις τους. Αντί να ατενίζουν το μέλλον, κοιτάζουν πίσω. Αλλά μόνο ατενίζοντας το μέλλον μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο και να τον κάνουμε καλύτερο. Όχι ότι πρέπει να ξεχνάμε το παρελθόν, αλλά οφείλουμε να έχουμε το θάρρος να εκφράζουμε τις επιθυμίες μας. Φανταστείτε έναν κόσμο όπως θα τον θέλατε, έναν κόσμο για τον οποίο αξίζει κάθε προσπάθεια. Μένετε πιστοί στα ιδανικά σας και μην αφήσετε να σας αποθαρρύνουν ήττες και πισωγυρίσματα, στιγμές απελπισίας και φόβου. Δεν έχει σημασία πόσο ψηλός είσαι, το αληθινό ύψος σου καθορίζεται από το πόσο υψηλοί είναι οι στόχοι σου».


Γεννημένος τον Αύγουστο του 1923 στο Βολοζύν της ανατολικής Πολωνίας (σημερινής Λευκορωσίας), ο Σιμόν Πέρες. Μετανάστευσε στην Παλαιστίνη το 1934 μαζί με την οικογένειά του. Αναμίχθηκε με τα πολιτικά και το 1947 προσχώρησε στο κίνημα Χαγκάνα μια εβραϊκή παραστρατιωτική τρομοκρατική οργάνωση. Είκοσι πέντε ετών διορίστηκε ναύαρχος του Ισραηλινού Πολεμικού Ναυτικού. Εισχώρησε ενεργά στην πολιτική από διάφορα αξιώματα και αποτέλεσε καίριος διαμεσολαβητής σε φλέγοντα θέματα. Το 1992 ο Πέρες ανέλαβε υπουργός των Εξωτερικών και τον επόμενο χρόνο ξεκίνησε τις μυστικές διαπραγματεύσεις της ισραηλινής κυβέρνησης με τον επίσημο εκπρόσωπο της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), πρώτα με τον Μαχμούντ Αμπάς, με τον οποίο και υπέγραψε την ιστορική συμφωνία του 1993, και στη συνέχεια με τον Γιάσερ Αραφάτ. Για το ρόλο του εκείνο (ως Υπουργού Εξωτερικών) στις ειρηνευτικές συνομιλίες ανάμεσα σε Ισραηλινούς και Παλαιστινίους, οι οποίες είχαν αποτέλεσμα να υπογραφούν οι Συμφωνίες στο Όσλο, το 1994, ο Πέρες τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης μαζί με τον Γιτζάκ Ράμπιν και τον Γιασέρ Αραφάτ, Το 1977 ίδρυσε το Ινστιτούτο Ειρήνης Πέρες και τον Οκτώβριο του 2001 αποχώρησε από τα πολιτικά αξιώματα. Έκτοτε είναι μέλος της Βουλής του Ισραήλ.

Πηγή:  «Τα παιδιά ρωτούν, οι Νομπελίστες απαντούν», εκδ. Λιβάνη