«Είναι ο πλέον σπουδαίος δημοσιογράφος του καιρού μας, αυτός που κυριαρχεί σε δύο ηπείρους», γράφει η Guardian για τον δημοσιογράφο-ερευνητή, Γκρεγκ Πάλαστ.

Γράφει ο Παύλος Γεωργίου

Τα ρεπορτάζ του στο βιβλίο του, The Best Democracy Money Can Buy  (Δημοκρατία σε τιμή ευκαιρίας) θεωρούνται τα καλύτερα των τελευταίων ετών. Για κάποια από αυτά τιμήθηκε με το βραβείο για το πλέον λογοκριμένο ρεπορτάζ των ΜΜΕ από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας και το Βραβείο David Thomas Prize από τους Financial Times. Έχει συνεργαστεί με το Βρετανικό BBC, ενώ ένας από τους αγαπημένους του δημοσιογραφικούς στόχους είναι ο έλεγχος των μεγάλων εταιρειών διεθνούς δράσης.

Οικονομολόγος, δημοσιογράφος-ερευνητής, συγγραφέας, ο Γκρεγκ Πάλαστ συνεργάζεται με τα πιο ισχυρά ειδησεογραφικά δίκτυα στον κόσμο. Τα αποκλειστικά ερευνητικά ρεπορτάζ του αποκαλύπτουν σκοτεινά σημεία στο χώρο της διεθνούς πολιτικής και οικονομίας. Έχει εργαστεί για διάφορα συνδικάτα και ενώσεις καταναλωτών στις ΗΠΑ, τη Λατινική Αμερική και την Ευρώπη. Στην Αμερική κατεύθυνε τις κυβερνητικές έρευνες εναντίον πυρηνικών εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρισμού, και μάλιστα από τις έρευνές του πολλοί υπεύθυνοι δικάστηκαν.

Ομιλίες του στα Πανεπιστήμια του Κέμπριτζ και του Σάο Πάουλο δημοσιεύτηκαν στον τόμο Democracy and Regulation (εκδόσεις Pluto Press).

Σε συνέντευξή του πριν δυο χρόνια στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία υποστήριζε ότι είναι λάθος ο ισχυρισμός ότι «οι Έλληνες είναι οι  τεμπέληδες που πίνουν ούζο στον ήλιο, δανείζονται πάρα πολλά και δουλεύουν πολύ λίγο, γι' αυτό και η οικονομία τους κατέρρευσε.». Χρησιμοποίησε στοιχεία από τον ΟΟΣΑ (από το 2000 έως το 2012), για να τεκμηριώσει την άποψή του, τα οποία μάλιστα είχε αναφέρει και στο άρθρο του στο περιοδικό VICE, με τίτλο «My Big Fat Greek Minister»

Ο Πάλαστ ισχυρίζεται πως τα στοιχεία «αποδεικνύουν ότι οι Έλληνες εργάζονται κατά μέσο όρο 619 ώρες το χρόνο περισσότερες από τους Γερμανούς, τους Άγγλους και τους Αμερικανούς, ενώ δυστυχώς το πρόβλημα είναι ότι οι περισσότεροι Έλληνες ηγέτες συμφωνούν με αυτή τη ρατσιστική προσέγγιση, που προωθείται από την "ισχυρή γερμανική φυλή"», και είχε αναφέρει τον πρώην υπουργό Θ. Πάγκαλο.

Ξεκαθαρίζει ποια είναι η «αλήθεια»...

«Η Ελλάδα είναι θύμα εγκλήματος που διαπράχθηκε σε δύο πράξεις. Η πρώτη πράξη ξεκίνησε όταν η διεθνής οικονομική τάξη αποφάσισε την «εφεύρεση» του ευρώ ως οχήματος για την εφαρμογή των σκληρών οικονομικών θεωριών των Τόμας Φρίντμαν, Μίλτον Φρίντμαν, Τζόσεφ Σούμπετερ και του Ρόμπερτ Μούντελ, που πίστευαν στη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου μέσω της «δημιουργικής καταστροφής». Μέχρι τώρα βλέπουμε μόνο την καταστροφή. Στην Ελλάδα, η πρώτη πράξη του εγκλήματος ξεκίνησε το 2002 με τα κρυφά παιχνίδια παραγώγων συναλλάγματος, που έπαιξαν τα δύο μεγάλα κόμματα με τη συνεργασία της Goldman Sachs, μια τρελή ταχυδακτυλουργία ώστε οι ελληνικές κυβερνήσεις να προσποιηθούν ότι το έλλειμμα της χώρας δεν ξεπερνούσε το 3% του ΑΕΠ.» 

Τι δείχνουν οι έρευνές του για το ότι η μεγάλη πλειονότητα των Ελλήνων πιστεύει ότι πίσω από τα προγράμματα λιτότητας υπάρχει συνωμοσία εξόντωσης των Ελλήνων και του ελληνικού πολιτισμού; 

«Αυτή η πεποίθηση των Ελλήνων μεταφράζεται ψυχολογικά από τον Φρόιντ, που την αποκαλεί "υπεροψία της μικρής διαφοράς", δηλαδή την τάση των ανθρώπων να πιστεύουν ότι είναι ξεχωριστοί και γι' αυτό καταδιώκονται. Αυτή η θεωρία όμως είναι ανόητη. Έχω μια άλλη: όλοι όσοι χρησιμοποιούν το ευρώ είναι "Έλληνες". Είναι, δηλαδή, στόχοι της οικονομικής κατάρρευσης. Όλα τα κράτη που υποφέρουν υπό τη διοίκηση των φανατικών της λιτότητας κυβερνήσεων είναι "Ελλάδες" - όπως και οι ιδιοκτησίες τους. Είναι προγραμματισμένο να κλαπούν μέσω της ιδιωτικοποίησης. Δεν υπάρχει τίποτε ιδιαίτερο στις κακοποιήσεις που ζει η ελληνική οικονομία, ούτε και στο έγκλημα που διαπράττεται στην Ελλάδα. Απλώς είστε ο πρώτος στόχος μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση - μια μικρή, ευάλωτη χώρα με ελκυστικά «περιουσιακά στοιχεία» για... κλοπή.» 

Έβλεπε φως στο τούνελ ή κι άλλο τούνελ; 

«Όταν ο βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης οικονομολόγος Τζο Στίγκλιτς ήταν επικεφαλής της Παγκόσμιας Τράπεζας, μου είπε ότι άλλαξε τον όρο "ιδιωτικοποίηση" σε "μιζο-ποίηση". Οι ιδιωτικοποιήσεις, μου είχε πει ο Στίγκλιτς, σχετίζονται απόλυτα με δωροδοκίες, πληρωμές σε πολιτικούς, σε μεσάζοντες και στους συνεργάτες τους. Η ιδιωτικοποίηση "πουλιέται" στο λαό ως το μέσο σωτηρίας. Όμως η αλήθεια είναι άλλη.» 

Και δίνει τα παραδείγματά του... 

«Εάν πουλήσετε τη δημόσια εταιρεία ύδρευσης, πάλι θα χρειάζεστε νερό. Τώρα, όμως, θα πρέπει να πληρώνετε ιδιοκτήτες που χρεώνουν περισσότερο. Ακόμη και εάν οι νέοι ιδιοκτήτες είναι τίμιοι, δεν μπορείς να εξοικονομήσεις χρήματα. Το ΔΝΤ εξανάγκασε την Αργεντινή να πουλήσει το σύστημα ύδρευσης του Μπουένος Αϊρες στην Enron. Η Enron αύξησε τις τιμές στο νερό κατά 400% και στη συνέχεια, επειδή μειώθηκε κατακόρυφα το προσωπικό (κίνηση εξορθολογισμού, όπως την αποκάλεσε), το νερό μολύνθηκε και μετά η παροχή διακόπηκε. Αυτό το μοτίβο επαναλαμβάνεται σε ιδιωτικοποιήσεις σε όλο τον κόσμο. Δεν έχω βρει καμία εξαίρεση.

Τα μεταλλεία χρυσού στις Σκουριές,.. Ας μην κοροϊδευόμαστε. Κανένας δεν αποκτά μεταλλεία χωρίς να δωροδοκήσει. Δεν ιδιωτικοποιούν, σας κλέβουν τον χρυσό!»

Ο Πάλαστ ζει στο Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη. Όταν τον συνάντησε στο σπίτι του (Νέα Υόρκη), για τις ανάγκες του ντοκιμαντέρ Catastroika, ο δημοσιογράφος Αρης Χατζηστεφάνου, είχε μόλις τυπωθεί το τελευταίο του βιβλίο Vultures’ Picnic (Το πικ νικ των όρνεων). Εκεί ο Πάλαστ είχε ερευνήσει και γράψει για τον ρόλο των πολυεθνικών εταιρειών και οργανισμών που ελέγχουν το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. 

Τα «όρνεα» της παγκόσμιας οικονομίας… 

«Αυτό που λέω στο βιβλίο μου δεν διαφέρει από αυτό που υποστηρίζει και το κίνημα για την κατάληψη της Wall Street ότι δηλαδή το 1% ελέγχει το 99%. Ζούμε σε ένα οικονομικό σύστημα που ελέγχεται από απατεώνες. Είναι πειρατικές δυνάμεις ενός πειρατικού συστήματος. Στόχος μου ήταν να δω τους μηχανισμούς λειτουργίας των μεγάλων πολυεθνικών. Ερεύνησα έγγραφα και συνάντησα ανθρώπους που μου έδωσαν τα πραγματικά στοιχεία για τη λειτουργία αυτών των μηχανισμών. Πολλές φορές βρέθηκα να δουλεύω λίγο σαν κατάσκοπος προκειμένου να συλλέξω πληροφορίες από εταιρείες όπως η BP. Πρόκειται για εταιρείες που δεν θα διστάσουν να δωροδοκήσουν και να ασκήσουν κάθε είδους πιέσεις για να αποκτήσουν τον έλεγχο πλουτοπαραγωγικών πηγών και πετρελαϊκών κοιτασμάτων. Όταν μιλάνε για ένα σύστημα ιδιωτικών επιχειρήσεων δεν εννοούν ένα σύστημα ελεύθερου επιχειρείν. Πρόκειται για ομάδες από όρνεα που κάνουν το πικ νικ τους.» 

Είχε παρακολουθήσει το έργο του «δημιουργού της αρχιτεκτονικής του ευρώ», ή αλλιώς Ρόμπερτ Μάντελ. 

«Έλεγε ο Μάντελ, χωρίς να κρύβεται πίσω από τις λέξεις, ότι στόχος του ευρώ δεν ήταν ποτέ να ενώσει τους λαούς της Ευρώπης. Νομίζετε ότι οι Καναδοί ή οι Αμερικάνοι ενδιαφέρονται για το αν θα είστε μονιασμένοι και ευτυχισμένοι στην Ευρώπη; Στόχος του ευρώ ήταν να τερματίσει το κράτος πρόνοιας στην Ευρώπη και κυρίως το δίχτυ ασφαλείας που προσφέρουν οι δημόσιες υπηρεσίες. Ταυτόχρονα όμως στόχος ήταν και η διάλυση της δύναμης των συνδικάτων. Το ευρώ στερεί από τις χώρες μέλη κάθε δυνατότητα άσκησης όχι μόνο νομισματικής αλλά και δημοσιονομικής πολιτικής. Εάν λοιπόν βρεθείς στη δίνη της ύφεσης δεν μπορείς να αυξήσεις την κυκλοφορία του χρήματος ή να δημιουργήσεις θέσεις εργασίας, με αποτέλεσμα η οικονομία να ακολουθεί συνεχώς καθοδική τροχιά. Το μόνο που σου επιτρέπεται πλέον να κάνεις είναι να μειώνεις τις θέσεις εργασίας, να περιορίζεις τους μισθούς και τα επιδόματα προκειμένου να κρατήσεις τις ξένες επιχειρήσεις στη χώρα σου. Στο τέλος αντί να σου δίνεται η δυνατότητα να δημιουργήσεις μια ζωντανή οικονομία είναι να μετατραπείς σε μια δεξαμενή φτηνού εργατικού δυναμικού. 

Αυτός λοιπόν ήταν ο στόχος του Μάντελ. Δεν πρόκειται για συνωμοσία ενός κακού ανθρώπου. Αυτός απλώς πίστευε ότι μέσω της ελεύθερης αγοράς θα προσέφερε ανάπτυξη στις οικονομίες της Ευρώπης. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Στην πραγματικότητα έβαλε φωτιά σε όλες αυτές τις χώρες.»

Το πιστόλι στον κρόταφο.

«Κανένας δεν ιδιωτικοποιεί ούτε ανοίγει τις αγορές του εάν δεν του βάλουν το πιστόλι στον κρόταφο. Αυτή είναι τώρα και η περίπτωση της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Ισπανίας και τόσων άλλων χωρών. Πρόκειται για περιπτώσεις όπου η πορεία της οικονομίας οδηγεί σε επιλογές απελπισίας. Αντίθετα σε περιοχές όπως η Λατινική Αμερική όχι μόνο δεν συναντάς πλέον τέτοιες κινήσεις αλλά αντιθέτως επιχειρείται μια αντιστροφή του πνεύματος της ελεύθερης αγοράς και των ιδιωτικοποιήσεων που την συνοδεύουν. Ο Λούλα, στην Βραζιλία λόγου χάρη διέκοψε την ιδιωτικοποίηση της επιχείρησης ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης ανέκοψε την πορεία ιδιωτικοποίησης των κρατικών τραπεζών. Και αυτός, ξέρετε, ήταν ένας από τους λόγους για τους οποίους απέφυγε τους κινδύνους της ύφεσης γιατί οι τράπεζες συνέχισαν να δανείζουν χρήματα. Σε χώρες λοιπόν όπως η Αργεντινή, η Βολιβία, ο Ισημερινός δεν συναντάς συνέχιση των ιδιωτικοποιήσεων αλλά αντιστροφή αυτή της πορείας. Επιχειρούν να ανακτήσουν τον έλεγχο επιχειρήσεων που δόθηκαν στον ιδιωτικό τομέα. Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι αναγκασμένες να το κάνουν εάν θέλουν να επιβιώσουν. Στο Μπουένος Άιρες λόγου χάρη η Enron είχε αποκτήσει τον έλεγχο του δικτύου ύδρευσης με αποτέλεσμα να προκύψουν τεράστια προβλήματα στην υδροδότηση καθώς οι ιδιωτικές εταιρείες δεν είχαν κανένα απολύτως κίνητρο για να επενδύσουν στις υποδομές του δικτύου. Έπρεπε λοιπόν η Αργεντινή να επανεθνικοποιήσει την επιχείρηση ύδρευσης.»

Για τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης ο Πάλαστ μάλλον βρίσκεται υπό καθεστώς αποκλεισμού. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε είκοσι τέσσερις γλώσσες και έχουν γίνει Best Seller παγκοσμίως, και ο ίδιος ίσως να αμφισβητείται από κάποιους.  

Στο οπισθόφυλλο του τελευταίου του βιβλίου, φορά καμπαρντίνα και καπέλο ντετέκτιβ της δεκαετίας του ’40. Σίγουρα δεν φέρει τον τίτλο του σοβαροφανή δημοσιογράφου που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε σε ειδήσεις και τηλεοπτικά παράθυρα. Και σίγουρα οι έρευνές του αξίζει να μελετηθούν.

Η ταινία-ντοκυμαντέρ με έρευνές του για το BBC Newsnight and Democracy Now, με τίτλο Vultures and Vote Rustlers .

Πηγές: 

Άρης Χατζηστεφάνου, Επίκαιρα Δεκέμβριος 2011 

Ιωάννα Νιαωτη, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία