Πέρασαν 41 χρόνια από την εισβολή και κατοχή των Τούρκων στην Κύπρο. Στο νησί η 20 Ιουλίου 2015 παραμένει ημέρα μνήμης, ημέρα πένθους. Οι μαρτυρίες όσων έζησαν από κοντά τα δραματικά γεγονότα ανεξίτηλες.






Γράφει η Αιμιλία Πανταζή


Μετά τη σημερινή επιμνημόσυνη δέηση υπέρ των πεσόντων αξιωματικών και οπλιτών κατά την τουρκική εισβολή, στο Στρατιωτικό Κοιμητήριο Μακεδονίτισσας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, μίλησε για «41 χρόνια συνεχιζόμενης και απαράδεκτης κατάστασης και κατοχής», και επισήμανε πως «δεν έχουμε παρά να εργαστούμε έτσι ώστε να αποκαταστήσουμε τα πράγματα, να επουλώσουμε τις πληγές και να διαγράψουμε τις ουλές». 

Κι ενώ θεωρεί «παρήγορες» τις δηλώσεις του Τουρκοκύπριου ηγέτη, «να αναγνωρίσει ότι η τουρκική εισβολή δεν ήταν μια ειρηνευτική επιχείρηση αλλά ένας πόλεμος», συνεχίζει να ελπίζει ότι «ο κ. Ερντογάν τουλάχιστον θα υποδηλώσει την αποφασιστικότητα της χώρας του να τερματίσει αυτή την απαράδεκτη κατάσταση αποφεύγοντας τις όποιες προκλήσεις». 

Στο γεγονός ότι ο Τούρκος Πρόεδρος μετέβει στα κατεχόμενα για να παραστεί στους εορτασμούς για την τουρκική εισβολή, ο Πρόεδρος είπε ότι «είναι θλιβερό το γεγονός ότι άλλοι πενθούν, και άλλοι γιορτάζουν». 

Ένα πένθος που ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1974 στην Κύπρο, όταν η Τουρκία του Μπουλέντ Ετζεβίτ προφασιζόμενη το πραξικόπημα το όποιο διενήργησε η Χούντα των Αθηνών στην Κύπρο έστειλε τα στρατεύματά της στην Κύπρο ούτως ώστε να κατακτήσει εδάφη που ανήκαν στην Κυπριακή Δημοκρατία και τον κυπριακό λαό.


5:15, 20 Ιουλίου 1974 και κωδική ονομασία «Αττίλας» 

Η Εισβολή ξεκίνησε στις 5:15 το πρωί της 20 Ιουλίου 1974 ημέρα Σάββατο.

Η Τουρκία έστειλε 40,000 στρατιώτες για να καταλάβουν το 36,2% του νησιού. Η απόβαση τουρκικών στρατευμάτων ξεκίνησε στην περιοχή του Πέντε Μίλι στην Κερύνεια. Παρόλο που οι στρατιωτικές δυνάμεις στην Κύπρο γνώριζαν ότι η Τουρκία ετοίμαζε μεγάλο αριθμό στρατιωτών στα λιμάνια τους, δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν την σύγχυση μετά και την κατάληψη της εξουσίας από τη Χούντα των Αθηνών (5 μόλις μέρες πριν) που αποτέλεσε και την αφορμή της Τουρκίας για Εισβολή.

Ιστορικό σημείο αποτελεί επίσης ότι στην Ελλάδα η Χούντα γνώριζε ότι η Τουρκία ετοίμασε στρατιωτικές δυνάμεις για εισβολή, αλλά θεωρούσαν ότι δεν θα προχωρούσαν στην εφαρμογή αυτού του σχεδίου. Βασιζόμενη και στις υποσχέσεις των ΗΠΑ έλπιζαν ότι η Τουρκία απλά μπλοφάρει με τις κινήσεις αυτές.

Μεταδίδεται  το πρώτο πολεμικό ανακοινωθέν από το Ραδιοφωνικό Πρόγραμμα του ΡΙΚ: «Έκτακτο πολεμικό ανακοινωθέν. Την πρωίαν της σήμερον τουρκικά αεροσκάφη άνευ προειδοποιήσεως υπούλως και ανάνδρως προσέβαλαν τον σταθμό Ραντάρ, βομβάρδισαν το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ και έριξαν εντός του Τουρκοκυπριακού θύλακος Λευκωσίας μικράν δύναμη αλεξιπτωτιστών. Αι Ελληνικαί Κυπριακαί δυνάμεις αντιμετωπίζουν μετά γενναιότητας και πρωτοφανούς ενθουσιασμού την απρόκλητο επίθεση του τουρκικού σοβινισμού. Ο εχθρός ουδέν κατόρθωσε να επιτύχει».

Οι τουρκικές δυνάμεις εισβολής οι οποίες ήταν υπό τις διαταγές του αντιστράτηγου της Τουρκίας Νουρετίν Ερσίν, έπιασαν δυστυχώς απροετοίμαστους τους Ελληνοκύπριους και εκμεταλλευομένη τη σύγχυση που υπήρξε κατάφεραν να προχωρήσουν ανενόχλητοι τουλάχιστον τις πρώτες ώρες της εισβολής αποβιβάζοντας τόσο στρατιώτες όσο και τανκς στην παραλία του Πέντε Μίλι.

Παράλληλα, αεροπλάνα του τουρκικού στρατού βομβάρδισαν κύριους στόχους και πραγματοποιούσαν ρίψεις αλεξιπτωτιστών. Οι συνολικές ένοπλες δυνάμεις της  Εθνικής Φρουράς καθώς και της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) έφταναν τις 12 χιλιάδες, ενώ οι Τούρκοι στρατιώτες που ήδη είχαν αποβιβαστεί στο νησί ήταν  40 χιλιάδες.


Στρατιώτες ακόμη και απλός κόσμος, όσο η διοίκηση του ε/κ στρατού δεν μπορούσε να πάρει μια απόφαση, προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να βοηθήσουν τις ελληνοκυπριακές στρατιωτικές δυνάμεις χρησιμοποιώντας οποιοδήποτε μέσο έβρισκαν για να προστατεύσουν τόσο τις περιουσίες τους, αλλά και περισσότερο τα πάτρια εδάφη.

 Απόφαση ΟΗΕ για κατάπαυση του πυρός 

Το βράδυ της 20 Ιουλίου του 1974 ο ΟΗΕ ζητά την κατάπαυση του πυρός και την απομάκρυνση του ξένου στρατιωτικού δυναμικού από την Κύπρο με το ψήφισμα 353 (1974).

Η Τουρκία δεν συμμορφώνεται με την απόφαση, και συνεχίζει τις μάχες. Η Χούντα των Αθηνών παρόλο που προχώρησε σε επιστράτευση, δεν προχώρησε τελικά στην αποβίβαση στρατού στην Κύπρο με τις αναφορές να κάνουν λόγο ότι αυτό έγινε μετά από επέμβαση του αμερικανικού στοιχείου. Ενώ είχαν σταλεί  για βοήθεια στην Κύπρο δυο ελληνικά υποβρύχια, διατάχθηκαν να επιστρέψουν πίσω. Οι πρώτες ελληνικές δυνάμεις που στάλθηκαν στην Κύπρο, εκτός φυσικά από τις δυνάμεις της ΕΛΔΥΚ που συνέχιζαν να αγωνίζονται ήταν στις 22 Ιουλίου. Τότε, 12 ελληνικά αεροπλάνα που μετέφεραν Έλληνες καταδρομείς εισήλθαν εντός του FIR της Κύπρου, μα λόγω κακής συνεννόησης δέχθηκαν φίλια πυρά με αποτέλεσμα το ένα από αυτά να καταρριφθεί και να χάσουν τη ζωή τους 31 άτομα.

Μια πρόχειρη κατάπαυση του πυρός της 1 φάσης της Εισβολής άρχισε να εφαρμόζεται τη νύχτα της 22 Ιουλίου. Όμως ακόμα και τότε οι Τούρκοι προέβαιναν σε επιθέσεις εναντίων ελληνοκυπριακών στόχων. Πολλές φορές αυτές οι επιθέσεις γίνονταν μπροστά στα μάτια των κυανόκρανων, οι οποίοι είχαν την ευθύνη για την τήρηση της κατάπαυσης του πυρός, αλλά δεν αντιδρούσαν στις επιθέσεις αυτές.

Μαρτυρίες

Ο 21χρονος τότε Παναγιώτης Αφάλης και σημερινός Πρόεδρος του Συλλόγου "Κομάντος 74", εκεί κατάλαβε τι θα πει «συνήθεια»...

«Είδα ότι ο πόλεμος είναι συνήθεια. Μετά από την πρώτη, δεύτερη, τρίτη μέρα, εγώ έμεινα επτά μήνες. Ε, μετά από επτά ημέρες, δεν καταλαβαίναμε τίποτα. Αγρίμια, κατάλαβα ότι τα πάντα είναι συνήθεια». 

Θυμάται εκείνη τη νύχτα...

«Από τις 9:30 το βράδυ ξεκίνησαν την απογείωση τους τα αεροπλάνα, μετά από τρεις ώρες φτάσαμε στη Λευκωσία. Πλησιάζοντας το αεροδρόμιο ακούγαμε τις σφαίρες να χτυπούν τα αεροπλάνα. Προσγειωθήκαμε, όχι ομαλά, δεν σταμάτησε το αεροπλάνο, ήταν με τις μηχανές αναμμένες και σε 40 πόντους πηδούσαμε στο έδαφος. Θυμάμαι ακροβολιστήκαμε εκεί όπως ήταν το αεροδρόμιο και βάλαμε κάτω τα ντουφέκια μας και είπαμε -μόλις ξημερώσει θα χτυπήσουμε τον εχθρό-. Μετά από μισή ώρα ήρθανε κάτι στρατιωτικά φορτηγά και μας πήρανε και μας πήγαν μέσα στην Λευκωσία σε μια ιερατική σχολή του Μακαρίου. Τα ξημερώματα στις 23 Ιουλίου ήρθανε εκεί και μας είπανε ότι πρέπει να πάμε στο αεροδρόμιο, η μάχη δεν κράτησε πολύ, το μεγαλύτερο κομμάτι κράτησε στο διπλωματικό μέρος. Οι Τούρκοι όπου υπήρχε μεγάλη αντίσταση έφευγαν. Το αεροδρόμιο τελικά το έδωσαν στον ΟΗΕ και μέχρι σήμερα παραμένει ουδέτερο».

Kατά τη διάρκεια των 2 φάσεων της Εισβολής της Τουρκίας 3,000 άτομα σκοτώθηκαν από τις δυνάμεις του Αττίλα, ενώ παρά τις ταυτοποιήσεις που έγιναν ο αριθμός των αγνοουμένων παραμένει ακόμα πολύ μεγάλος.




Κι άλλες μαρτυρίες...

















Πηγές:
Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ)
Ιάκωβος Ιακώβου, news247.gr
Protothema.gr