Ο γνωστός γλύπτης από την Τήνο, Πραξιτέλης Τζανουλίνος, με τη βαθιά γνώση της κλασικής παιδείας αλλά και της παραδοσιακής τεχνικής, έχει επωμισθεί ένα σπουδαίο καθήκον...









Ο Πραξιτέλης Τζανουλίνος κλήθηκε να φροντίσει πολλά από τα αγάλματα του Δήμου της Αθήνας, τα οποία έχουν υποστεί βαρύτατες φθορές από τον χρόνο ή κυρίως από βανδαλισμούς, οι οποίοι έχουν πυκνώσει από το 2008 και μετά. Έτσι, παράλληλα με το δικό του πρωτότυπο καλλιτεχνικό έργο, τα επιδέξια χέρια του περιθάλπουν τις δημιουργίες κορυφαίων Ελλήνων γλυπτών όπως ο Λάζαρος Σώχος, ο Κώστας Δημητριάδης, ο Δημήτριος Φιλιππότης.

Γεννημένος στο νησί των μαρμαρογλυπτών, με πατέρα τεχνίτη, ο Τζανουλίνος πέρασε τα παιδικά του χρόνια φτιάχνοντας πήλινα έργα με χώμα που έβρισκε στα χωράφια. Ο Τήνιος γλύπτης είναι μέλος μιας ολόκληρης ομάδας διαφόρων επιστημονικών ειδικοτήτων που συγκέντρωσε ο Δήμος Αθηναίων, στο πλαίσιο του προγράμματός του για τη συντήρηση και την αποκατάσταση εκατό εμβληματικών υπαίθριων γλυπτών του αθηναϊκού κέντρου...


Εργάζεται σε «νοσοκομείο αγαλμάτων;»

«Και μαιευτήριο! Εδώ γεννιούνται μερικά! Να, όπως αυτή η μικρή φιγούρα του Καραμανλή που είναι το μοντέλο για το μεγάλο άγαλμα που έφτιαξα για τον εθνάρχη. Εγκαταστάθηκε προσφάτως στη Θεσσαλονίκη. Και αυτό το μικρό σύμπλεγμα με τους θεούς του Ολύμπου που δουλεύω τώρα». 








Παρενέβει στο μουντζουρωμένο άγαλμα του Παλαμά...

«Θα σας πω μια πολύ συγκινητική ιστορία για το άγαλμα του Παλαμά, που δείχνει ότι πολλοί Αθηναίοι είναι βαθιά ευαισθητοποιημένοι για το θέμα των βανδάλων. Όταν ξεκίνησαν οι εργασίες αποκατάστασης του γλυπτού, δεν ήταν μόνο μουντζουρωμένο το πρόσωπό του αλλά είχαν σπάσει και ορισμένα κομμάτια από αυτό, το 2008. Τα είχαν όμως μαζέψει οι περαστικοί και τα παρέδωσαν στο Ίδρυμα Παλαμά που βρίσκεται επί της οδού Ασκληπιού. Μόλις οι υπεύθυνοί του έμαθαν ότι το φροντίζουμε, μας έφεραν σε ένα πιάτο το σπασμένο φρύδι και τη μύτη. Καταφέραμε να τα κολλήσουμε με πολύ μεγάλη προσοχή, σε μια δύσκολη επέμβαση, σαν μικροχειρουργική. Διαφορετικά θα έπρεπε να αναζητήσουμε κάποιο πρόπλασμα του Βάσου Φαληρέα, του οποίου το έργο αυτό ήταν το κύκνειο άσμα, και να μπορέσουμε να κάνουμε το ακριβές αντίγραφο των τμημάτων που είχαν αποκοπεί. Ήμασταν πολύ τυχεροί». 

Ο γλύπτης ακουμπά στοργικά το χέρι του πάνω στο κεφάλι της Κυβέλης,.

«Τώρα το καθαρίζουμε και σε λίγο θα το κολλήσω. Κάθε γλυπτό θέλει διαφορετική αντιμετώπιση διότι πρέπει να βρούμε λύσεις για διαφορετικά θέματα κάθε φορά. Είναι μια σύνθετη ομαδική εργασία που δεν θα μπορούσα ποτέ να κάνω μόνος μου. Γίνεται η χαρτογράφηση των φθορών και ανάλογα προχωράμε στην αποκατάσταση». 

Ακαδημία Αθηνών

Πώς αισθάνεται ο γλύπτης όταν του πηγαίνουν στο εργαστήριό του κάποιο «λαβωμένο» γλυπτό που έχει τα σημάδια της ανθρώπινης βίας;

«Στο αλσύλλιο του Πνευματικού Κέντρου έχουν τοποθετηθεί και δικά μου γλυπτά, ο Κωστής Μπαστιάς και ο Παντελής Χορν, τα οποία καλούμαι τώρα να συντηρήσω. Ο κόπος που βάζω όταν εργάζομαι με κάνει να αναλογίζομαι τι έχουν περάσει οι ομότεχνοί μου για να φτιάξουν ένα έργο. Πόσους μήνες έσκυβαν πάνω σε ένα ατίθασο κομμάτι μαρμάρου, την πάλη με το υλικό αυτό που πρέπει να καθυποτάξουν. Κάθε φορά που πιάνω στα χέρια μου ένα τραυματισμένο γλυπτό, αισθάνομαι θυμό. Μετά θλίψη, όχι τόσο για τα αγάλματα αλλά για τις ψυχές αυτών των ανθρώπων που ξεδίνουν με τον βανδαλισμό, που απολαμβάνουν την καταστροφή. Το μαύρο από το πρόσωπο του Παλαμά το βγάλαμε. Το μαύρο στην ψυχή τους δεν θα φύγει εύκολα. Δυστυχώς δεν έχουμε παιδεία σε αυτόν τον τόπο και αυτό μας κάνει να μην μπορούμε να δούμε την ομορφιά και την αύρα των έργων τέχνης. Νομίζω ότι δεν έχουν ιδέα γιατί αντιδρούν έτσι οι νεαροί που λεηλατούν. Όμως θα σας πω κάτι. Τα γλυπτά αυτά έχουν μέσα τους ζωή, φορτίο. Δεν είναι νεκρά ή άψυχα αντικείμενα, δεν είναι πέτρες. Είναι μάρτυρες της ιστορίας της πόλης, της χώρας, της ίδιας μας της ζωής. Πολλές φορές που μένω μέχρι αργά το βράδυ στο εργαστήριο και δουλεύω, νομίζω ότι μπορώ να ακούσω τις φωνές των αγαλμάτων που μου έχουν φέρει εδώ. Φωνές; Κραυγές μάλλον. Όχι μόνο για τη βία που υπέστησαν αλλά και για τη συνολική απαξίωση που βιώνουν στον δημόσιο χώρο». 

Και αν είχε τους βανδάλους απέναντί του, τι θα τους έλεγε;

«Θα τους έκανα ένα μάθημα Ιστορίας της Τέχνης και μετά θα γίνονταν αρνάκια. Μία ημέρα να είχαν περάσει σκυμμένοι πάνω από έναν όγκο μαρμάρου με ένα καλέμι, δεν θα ξανακουμπούσαν άγαλμα». Ο Πραξιτέλης Τζανουλίνος συνεχίζει: «Η ίαση από τον θυμό, την απογοήτευση, τη μανία για τη βία θα μπορούσε να έρθει μέσα από την τέχνη. Πολλές φορές έχω σκεφτεί σε περιπτώσεις χάλκινων αγαλμάτων που έχουν υποστεί ανήκεστες φθορές, από κλέφτες που τα χτύπησαν με σφυριά, να τα αφήσουμε όπως είναι σαν την ανάμνηση της εποχής που ζούμε...».

Για τον Πραξιτέλη Τζανουλίνο, η γλυπτική είναι η πιο ιδιαίτερη τέχνη.

Ακαδημία Αθηνών

«Φανταστείτε πόσους αιώνες έχει καταφέρει να επιζήσει. Και αν δείτε τα σύνεργα των αρχαίων γλυπτών, δεν διαφέρουν καθόλου από τα δικά μου. Ούτε έχει σμικρυνθεί ο χρόνος που χρειάζεται για να γίνει ένα καλό γλυπτό. Είναι μια διαδικασία κοπιώδης, χρονοβόρα, όπου χρειάζεται να γνωριστείς με το υλικό, το κομμάτι της πέτρας που έχεις απέναντί σου, για να το δαμάσεις. Αν δεν κατανοήσεις τι κρύβει μέσα της, δεν μπορείς να της δώσεις μορφή. Φανταστείτε λοιπόν πόσο πονάω όταν βλέπω αυτές τις καταστροφές».

Η τεράστια καλλιτεχνική αξία που έχουν συχνά αυτά τα έργα.

«Είναι καμωμένα από χέρια σπουδαίων γλυπτών που δεν είναι πλέον εν ζωή, να υπερασπιστούν το δημιούργημά τους, να το ξαναφτιάξουν, να το συμπληρώσουν. Μόνη μου ευχή είναι πως η τρέλα της καταστροφής θα περάσει σαν ένα σύννεφο. Όπως έχει παρατηρηθεί και σε άλλες πόλεις στο εξωτερικό όπου γίνονταν βανδαλισμοί, υπάρχουν περίοδοι έντασης και περίοδοι ηρεμίας. Και η μόνη προστασία των δημόσιων γλυπτών είναι η αγάπη και η έγνοια των ανθρώπων που ζουν κοντά τους».

Αναδημοσίευση από Καθημερινή. Μπορείτε να τη διαβάσετε ολόκληρη τη συνέντευξη στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.kathimerini.gr/816223/gallery/proswpa/synentey3eis/ta-agalmata-exoyn-ton-giatro-toys

Έργο του Γλύπτη για τους Ολυμπιακούς Αγώνες.  Κοσμεί το Mound Royal του Καναδά.