Σήμερα η Ε.Ε.Θ.Ι.Ι.Ε. είναι η μεγαλύτερη ομάδα θεραπευτικής ιππασίας στην Ευρώπη. Ο Νίκος Πολύζος αποτελεί ιδρυτικό μέλος της.









Συνέντευξη στην Αιμιλία Πανταζή
Φωτογραφίες: Μαρία Πανταζή

Στα λαϊκά παραμύθια, ο αναβάτης συνταξιδεύει με το άλογο. Ανακαλύπτει τον εαυτό του –σώμα και ψυχισμό- και τον κόσμο που τον περιβάλλει. Στην αρχαία Ελλάδα συναντούμε τον μυθικό Κένταυρο Χείρωνα, γνώστη της θεραπευτικής τέχνης, ενώ η πρώτη γραπτή αναφορά για τα οφέλη της ιππασίας αναφέρεται από τον Ιπποκράτη τον 5ο αιώνα π.χ. Ο ρωμαίος αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος, αναφέρει στο βιβλίο του, «Τα εις εαυτόν» ότι η ιππασία εδίδετο ως θεραπευτική αγωγή, ενώ η πρώτη συστηματική αναφορά για το πώς επιδρά η ιππασία σε άτομα με αναπηρίες έγινε το 1870 από τον Γάλλο ιατρό Chassagne.

Η Ε.Ε.Θ.Ι.Ι.Ε. (Επιστημονική Εταιρία Θεραπευτικής Ιππασίας και Ιπποθεραπείας Ελλάδος) είναι εκτός από τη μεγαλύτερη ομάδα θεραπευτικής ιππασίας στην Ευρώπη, και η πρώτη ομάδα που εισήγαγε επίσημα την Ιπποθεραπεία στην Ελλάδα. Εδρεύει στη Βαρυμπόμπη και ο Νίκος Πολύζος αποτελεί ιδρυτικό μέλος της…

«Πριν αρκετά χρόνια, μαζί με τον φίλο και συνεργάτη μου Γιάννη Νικόλαου και τη βοήθεια και αμέριστη συμπαράσταση πολλών άλλων συναδέλφων, οι οποίοι συνέβαλλαν με τον τρόπο τους, δημιουργήσαμε την Η Ε.Ε.Θ.Ι.Ι.Ε., μια πρότυπη ομάδα αποκατάστασης που δραστηριοποιείται στο χώρο της θεραπευτικής ιππασίας και ιπποθεραπείας τα τελευταία έντεκα χρόνια. Είναι απ' τις λίγες ομάδες αυτήν τη στιγμή στην Ευρώπη, που αποτελείται μόνο από επιστήμονες του χώρου της αποκατάστασης (φυσικοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, ψυχολόγους κ.ά.). Η Ε.Ε.Θ.Ι.Ι.Ε. πραγματοποιεί συνεδρίες Ιπποθεραπείας μέσω της προσέγγισης Hi.K.E.R., στις οποίες συμμετέχουν παιδιά και ενήλικες με νευρολογικές και αναπτυξιακές διαταραχές, όπως: Αυτισμός, Εγκεφαλική Παράλυση, Σύνδρομο Down, Ψυχοκινητική Καθυστέρηση, Μυοπάθειες, Σκλήρυνση κατά Πλάκας, κ.ά. Οι συνεδρίες πραγματοποιούνται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο με τη βοήθεια εκπαιδευμένων για Ιπποθεραπεία, αλόγων.» 

Οι σπουδές και η ενασχόληση του Νίκου Πολύζου με τη θεραπευτική ιππασία ξεκίνησε από μια επίσκεψη που είχε κάνει με τη σχόλη φυσικοθεραπευτών, σε μια εθελοντική ομάδα θεραπευτικής ιππασίας.

«Με εντυπωσίασε το ότι η παρέμβαση πραγματοποιείται σε εξωτερικό χώρο, μέσα σε φυσικό περιβάλλον. Έτσι, η μεγάλη αγάπη που είχα πάντοτε για τα άλογα, σε συνδυασμό με το ότι ανέκαθεν ως φυσιοθεραπευτής ήθελα να ασχοληθώ με την αποκατάσταση παιδιών, με οδήγησαν στο να ασχοληθώ επαγγελματικά με αυτό.»

-Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στη θεραπευτική ιππασία και την ιπποθεραπεία;

«Ναι, και σημαντική, αν και οι δυο δραστηριότητες απευθύνονται σε ασθενείς με νευρολογικές και αναπτυξιακές διαταραχές. Η θεραπευτική ιππασία χρησιμοποιεί την κίνηση του αλόγου για να παρέχει στους ασθενείς απλά ψυχοκοινωνικά οφέλη όπως, ευχαρίστηση, ψυχαγωγία, κοινωνικοποίηση, βελτίωση ικανοτήτων μέσα από την άσκηση, εκμάθηση ιππασίας σαν χόμπι ή σπορ, κ.ά. Η Ιπποθεραπεία από την άλλη πλευρά, είναι μια καθαρά θεραπευτική πράξη η οποία χρησιμοποιεί την κίνηση του αλόγου ως μέρος ενός ολοκληρωμένου θεραπευτικού προγράμματος αποκατάστασης, για να πετύχει μετρήσιμα λειτουργικά αποτελέσματα. Πρόκειται για τη μεταφορά δηλαδή, μιας συνεδρίας αποκατάστασης από την αίθουσα θεραπείας στην ιππική αρένα, όπου ως βασικό θεραπευτικό μέσο χρησιμοποιείται το άλογο.» 

-Απαιτείται ιδιαίτερη προετοιμασία του αλόγου;

«Τα άλογα που συμμετέχουν σε συνεδρίες θεραπευτικής ιππασίας είναι ειδικά εκπαιδευμένα για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα και επιλέγονται πάντα με γνώμονα τη φύση της εργασίας που θα πραγματοποιήσουν. Η εκπαίδευση τους ξεκινά συνήθως μερικούς μήνες πριν τη συμμέτοχη τους σε συνεδρίες θεραπευτικής ιππασίας. Με το πέρας της εκπαίδευση τους, υπάρχει ένα σύστημα εργασίας που ακολουθεί καθημερινά το κάθε άλογο, το οποίο περιλαμβάνει: συραγώγηση, εκπαίδευση εργασίας, περπάτημα, υγιεινή, ελεύθερη ώρα κλπ.. Έτσι, το άλογο καθίσταται ήρεμο, συνεργάσιμο και ευδιάθετο κατά τη διάρκεια των συνεδριών.»

-Η σχέση με τα άλογα, τι μαθαίνει τα άτομα με αναπηρίες;

«Είναι μια σχέση αμοιβαίου σεβασμού και αγάπης, μέσα από την όποια ο ασθενής έχει την ευκαιρία να διδαχτεί νέες κινητικές και συναισθηματικές εμπειρίες, οι οποίες είναι καθοριστικές για την ψυχοκινητική του ανάπτυξη. Το άλογο μαθαίνει τον θεραπευόμενο να προσπαθεί, να επιμένει, να ξεπερνά εμπόδια και να κατακτά περισσότερες δεξιότητες, αποκομίζοντας παράλληλα την αίσθηση ότι η μάθηση μπορεί να είναι ευχάριστη.»

-Οι σημαντικές ικανότητες ενός θεραπευτή;

«Υπομονή, επίμονη, αγάπη γι’ αυτό που κάνει και συνεχής εξειδίκευση πάνω στο αντικείμενο εργασίας μας. Ο θεραπευτής θα πρέπει να είναι σωστά εξειδικευμένος στην ιπποθεραπεία και έμπειρος στην αποκατάσταση ατόμων με νευρολογικές και αναπτυξιακές διαταραχές.»

Τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον από θεραπευτές για εξειδίκευση στην Ιπποθεραπεία έχει αυξηθεί.
«Κάθε χρόνο αποφοιτούν από την πρότυπη σχολή εξειδίκευσης στην θεραπευτική ιππασία και ιπποθεραπεία (μέσω της προσέγγισης Hi.K.E.R.), που έχει δημιουργήσει η Ε.Ε.Θ.Ι.Ι.Ε. στην Βαρυμπόμπη πάρα πολλοί θεραπευτές. Αρκετοί από αυτούς έχουν δημιουργήσει δίκες τους ομάδες ιπποθεραπείας σε διάφορα σημεία της Ελλάδας.» 


Η προσέγγιση Hi.K.E.R. αποτελεί μια νέα προσέγγιση στο χώρο της ιπποθεραπείας. Την εισήγαγε το 2009 ο Νίκος Πολύζος μαζί με τον Γιάννη Νικολάου και τον Νίκο Νικολαΐδη.

«Είναι μια ολιστική προσέγγιση της ιπποθεραπείας, η οποία στηριζόμενη στην νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου και στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών οι οποίες την προάγουν, δομεί και εξατομικεύει το θεραπευτικό πλαίσιο εκπαίδευσης στο οποίο θα συμμετάσχει ο κάθε ασθενής. Η παρέμβαση πραγματοποιείται μέσα από ένα πυραμιδικό σύστημα εκπαίδευσης, το οποίο καθιστά την ιπποθεραπεία αναπόσπαστο κομμάτι του ενιαίου προγράμματος αποκατάστασης που δημιουργείται για τον κάθε ασθενή.»

-Τα άλογα έχουν χιούμορ;

«Πιστεύω ότι αρκετά ζώα έχουν χιούμορ, πόσο μάλλον τα άλογα, τα οποία είναι πολύ έξυπνα ζώα. Νομίζω ότι αυτό φαίνεται από τα πειράγματα που κάνουν μεταξύ τους.»



Η ωραιότερη βόλτα του Νίκου Πολύζου είναι όταν ιππεύει μέσα στο καταπράσινο, πευκόφυτο δάσος της Βαρυμπόμπης. Αλλά δεν υπάρχει όμως και μεγαλύτερη ευχαρίστηση από το να «βαδίζεις δίπλα σε ένα παιδί που ιππεύει και να βλέπεις τη χαρά και τον ικανοποίηση στα μάτια του.»


Μια στιγμή που έχει αποτυπωθεί έντονα στην μνήμη του θεραπευτή

«Αρκετά χρόνια πριν, όταν μια μητέρα ενός παιδιού με εγκεφαλική παράλυση, ενθουσιασμένη και συγκινημένη από το γεγονός του ότι το παιδί της κατάφερε να αποκτήσει ισορροπία στην καθιστή θέση, μετά από μόλις 4 μηνών συνεδρίες ιπποθεραπείας, συνέταξε και μας παρέδωσε μια επιστολή για να μας ευχαριστήσει. Ήταν νομίζω ένα γεγονός που συνέβαλε στο να συνειδητοποιήσουμε το πόσο μπορούμε να επηρεάσουμε τις ζωές των συνάνθρωπων μας μέσα από τη δουλειά μας, αλλά και στο πόσο σημαντικό θεραπευτικό μέσο μπορεί να γίνει το άλογο, αν η όλη δραστηριότητα προσεγγιστεί με συνεπή και επιστημονικό τρόπο.»

-Ο χαρακτήρας ενός αλόγου μοιάζει με τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου;

«Υπάρχουν ομοιότητες, όπως το συναισθηματικό δέσιμο και η κοινωνικότητα, αλλά υπάρχουν και σημαντικές διαφορές. Σε γενικές γραμμές όμως θα έλεγα ότι οι χαρακτήρες τους δεν μοιάζουν και πάρα πολύ. Το άλογο, όπως και τα περισσότερα ζώα, λειτουργεί μέσω του φυσικού ενστίκτου επιβίωσης, αντιλαμβάνεται πολύ καλά τα περιβαλλοντικά μηνύματα και αντίθετα με τον άνθρωπο, λειτουργεί με ευθύτητα, απλότητα και πάντα δείχνει αυτό που νιώθει. Ίσως ο χαρακτήρας του αλόγου να μοιάζει πιο πολύ με τον χαρακτήρα ενός μικρού παιδιού.» 



Τον λένε Αννίβα. Έχει λευκή χαίτη και τεράστια μάτια. Την ώρα του διαλείμματός του τον ταΐσαμε καραμέλες από φρούτα. Μας πήγε βόλτα στα πεύκα. Οι ρυθμικές κινήσεις του σώματός του έχουν τη δύναμη να απελευθερώνουν χαλάρωση και ευεξία. Ο Αννίβας είναι άλογο-θεραπευτής.







Περισσότερες πληροφορίες: http://www.hellashippotherapy.com/