Συνέντευξη στην Αιμιλία Πανταζή 

Φωτογραφίες: Μαρία Πανταζή 

«… Το μυαλό μου – γλομπάκια μικρά, κόκκινα, μπλε, κίτρινα, που αναβοσβήνουν. Χιλιάδες καλώδια πραγματοποιούν το ηλεκτρικό κύκλωμα της σκέψης μου. Μα η καρδιά μου. Πού είναι η καρδιά μου;…» 

Οι στίχοι από την ποιητική συλλογή του Ανδρέα Λεντάκη με τίτλο «Τοτεμισμός» γραμμένοι στην πρόσοψη του Ιδρύματος που φέρει το όνομά του. Αύρα ιδιαίτερη αποπνέει το νεοκλασικό κτίριο. Σα να ακούς τους χτύπους του...

Η κουβέντα μας με την Έφη (Φωτεινή) Λεντάκη ξεκίνησε από μια φωτογραφία «αναβίωσης συναισθημάτων»

«Ήταν από τα πρώτα φεστιβάλ Λόγου και Τέχνης που είχε καθιερώσει ο Ανδρέας Λεντάκης στα χρόνια της δεκαετίας του ‘80. Πρωτόγνωρα για το δήμο Υμηττού και για πολλούς άλλους. Είχε προσκαλέσει συγκροτήματα από Αφρική, Ασία, Κεντρική Ευρώπη. Ενδεχομένως ήταν το 1984. Το κοριτσάκι ήταν αφρικανή. Τόσο συμπαθητικό, που το πήρα στην αγκαλιά μου και βρέθηκε και ο Ανδρέας δίπλα μου. Να σκεφτείς ήθελα να το υιοθετήσω, αν δηλαδή δεν είχαν πρόβλημα οι γονείς και παρά το γεγονός ότι είχαμε ήδη τον Κωνσταντίνο μας. Δεν τόλμησα βέβαια καν να τους το προτείνω…» 

Το πατρώνυμο της είναι Σαβουλίδου. Μοναχοπαίδι με καταγωγή από τα Σούρμενα. Ο πατέρας της Κωνσταντίνος, τριών χρονών ήρθε από τον Πόντο. Ο πατέρας του, εύπορος επιπλοποιός και ξυλουργός, είχε πεθάνει. «Είχαν ένα ωραιότατο σπίτι στα Σούρμενα, από ότι έχω ακούσει από διηγήσεις του πατέρα μου και των αδερφιών του. Ήταν έντεκα παιδιά στην οικογένεια.» 

Μεγάλη περιπέτεια η οικογένεια…

«Οι κόρες της γιαγιάς μου της Φωτεινής, την οποία δεν γνώρισα ποτέ, έφυγαν στον Καύκασο. Εκείνη ήρθε με πέντε παιδιά στην Ελλάδα, ο πατέρας μου το μικρότερο. Μέσα στο καράβι όμως, έχασε και όλη την κινητή της περιουσία, δηλαδή τις χρυσές λίρες που είχε ζώσει στη ζώνη της. Απ’ τις κακουχίες και τις λαχτάρες που είχαν περάσει και εξακολουθούσαν να περνάν, στο καράβι πήγε στην τουαλέτα, απόθεσε τη ζώνη της και φεύγοντας την ξέχασε. Υπάρχει υπόνοια, πως η επόμενη που μπήκε μέσα και ήταν συγγένισσά της τα πήρε και δεν της είπε τίποτα. Βέβαια, όλο αυτό ήταν μια τραγωδία για την οικογένεια. Έμεινε με απολύτως τίποτα. Λέγεται μάλιστα, πως και η γυναίκα που την είχε ακολουθήσει και πήρε τις λίρες είχε πολύ κακό τέλος». 

Ο πατέρας της ασχολήθηκε με το εμπόριο. Δημιούργησε επιχειρήσεις εκτός Αθηνών. Ταξίδευε. Ίδρυσε κατάστημα στην Πατησίων, αρχές του ‘60.

«Ξεκίνησε περιοδεύων σε εμποροπανηγύρεις τη δεκαετία του ‘50. Αργότερα, δημιούργησε το πρώτο και μεγαλύτερο κατάστημα Νεωτερισμών -έτσι λέγονταν τότε τα καταστήματα με είδη ένδυσης- στην Άρτα». 

Κάποια καλοκαίρια πήγαινε στην Ξάνθη με την γιαγιά της από την πλευρά της μητέρας της. «Από ‘κει ήταν η μητέρα μου. Εξελίχθηκε σε άριστη συνεργάτιδα-πωλήτρια στο κατάστημα του πατέρα μου στηρίζοντάς τον σημαντικά σε ότι εκείνος επιχειρούσε». 

 Ζούσε στην Αθήνα. Ο κύκλος σπουδών της περιπετειώδης.

«Έδωσα εξετάσεις για χημικός μηχανικός, δεν πέρασα για λίγες μονάδες. Αγγλική φιλολογία, ένα χρόνο μαθηματικά στην Κολονία… Δεν είχα επαγγελματικό προσανατολισμό από νωρίς, δεν μπορούσα να ξεχωρίσω πού ήμουν καλύτερη, στα θεωρητικά ή στα πρακτικά; Ωστόσο ολοκλήρωσα τις σπουδές μου στην ψυχολογία στη γαλλική πόλη Νανσύ το 1983 και έχω ασκήσει το επάγγελμα της ψυχολόγου. Μετά έκανα ένα δεύτερο πτυχίο στη Φιλοσοφική σχολή στο Καποδιστριακό Αθηνών» 

Τα όνειρα της φοιτήτριας;

«Πάντα αναζητούσα. Δεν ικανοποιούμουν εύκολα. Κληρονόμησα από τον πατέρα μου την φιλομάθεια. Παρότι υπολειπόταν σε μόρφωση, μόνο δημοτικό είχε τελειώσει, τον θυμάμαι στον ελεύθερο χρόνο του μ’ ένα βιβλίο στο χέρι, ή εφημερίδα. Ήταν και ιδιαίτερα μουσικόφιλος. Πιάστηκε αιχμάλωτος στο Αλβανικό Μέτωπο και πέρασε από πολλά στρατόπεδα της Ευρώπης. Από την Ιταλία είχε εξαιρετικά ακούσματα. Μεγάλωσα ακούγοντας μουσική με Μάριο Λάντσα, Καρούζο…» 

Η γνωριμία με τον Ανδρέα Λεντάκη.

-Η πρώτη εντύπωση;

«Άνθρωπος που δεν έδινε καμία σημασία στην εξωτερική του εμφάνιση. Όταν τον γνώρισα, είχε ατημέλητο ντύσιμο, μακριά σπαστά μαλλιά, και ματιά φοβερά διεισδυτική. Θυμάμαι, την πρώτη φορά που τον είδα ήταν ανάμεσα σε μια ομήγυρη νέων παιδιών, σε διάδρομο πανεπιστημιακής σχολής το 1976. Δεν ήξερα ποιος είναι. Δεν ήταν καν στα αισθητικά μου πρότυπα, όμως, κάτι με έκανε να σταματήσω και να τον κοιτάξω, παρότι τον είχα προσπεράσει. Μετά έμαθα για την ταυτότητά του, γιατί είχα και την περιέργεια να μάθω.» 

Την επόμενη φορά είδε τον Αντρέα που μιλούσε σε αμφιθέατρο και τότε την εντόπισε εκείνος μέσα στο πλήθος. Την κοίταζε. Της το εξομολογήθηκε εκ των υστέρων ο ίδιος.

«Ήταν παράξενο πράγμα. Κάτι συνέβαινε, και συνεχώς αποφεύγαμε να μιλήσουμε ο ένας στον άλλον. Ένα τρίμηνο πέρασε έτσι, και μετά, δεν γινόταν αλλιώς…» 

Έμαθε περισσότερα γι αυτόν, δεν μπορούσε παρά να τον θαυμάσει.

«Ήδη είχε μια ιστορία αγωνιστή ο Ανδρέας. Είχε φάει πολύ ξύλο από αστυνομικούς και παρακρατικούς, είχε στοχοποιηθεί στους φοιτητικούς αγώνες, μετά με τους Λαμπράκηδες. Όταν πρωτοήρθε στην Ελλάδα το 1953 είχε ενταχθεί πρωτοετής φοιτητής στην παράνομη ΕΠΟΝ, και αμέσως ενεργοποιήθηκε στους δημοκρατικούς αγώνες για το Κυπριακό, για την παιδεία πάντα στην πρώτη γραμμή με άλλους συναγωνιστές. Διώξεις στη Δικτατορία, βασανιστήρια στην ταράτσα της Μπουμπουλίνας, τα τραγούδια του Αντρέα…από τον Μίκη, τα άκουγα όλα με δέος». 

-Σαν άκουγε «τα τραγούδια του Ανδρέα» πώς αισθανόταν;

«Δεν μιλούσε. Έσκυβε το κεφάλι ο Ανδρέας. Αυτό γιατί, ξέρετε; Έλεγε πως ο Μίκης έγραψε για μένα τα τραγούδια αυτά, μα βασανίστηκαν τόσοι άνθρωποι και περισσότερο από μένα. Αυτή η σεμνότητά του ήταν υπερβολική. Σπάνιες φορές μιλούσε σε συνεντεύξεις γι’ αυτό. Δεν είχε γραφτεί καν στο Σύλλογο Bασανισθέντων, χωρίς να ήθελε να υποβαθμίσει και σεβόμενος αυτό το γεγονός, έλεγε, πως δεν το επιθυμούσε, γιατί ό,τι έκανε, το έκανε γιατί έτσι αισθανόταν. Γνώριζε πως απ’ τη στιγμή που είχε μπει σε σκληρούς αγώνες, ρίσκαρε τη ζωή του. Την εποχή εκείνη, δεν ήσουν απλά μέλος ενός κόμματος στην ΕΔΑ και πιο πριν στο ΚΚΕ. Σήμαινε πως σήμερα είσαι και αύριο μπορεί να μην υπάρχεις». 

Απλός και προσιτός. Με ασύγκριτο νεανικό πνεύμα.

«Έκανε παρέες με μικρότερους από αυτόν. Θα μπορούσα να φαντάζω "γριά", μπροστά στην ενεργητικότητα και το πάθος του για ζωή. Κι αυτό συνέβαινε μέχρι και τη στιγμή που πέθανε. Η διαφορά ηλικίας μας ήταν κατά μου, και υπέρ του. Και κατά, όσων μπορούσε να τους περνά και εικοσιπενταετία.» 

-Παντρεμένοι 17 χρόνια. Μαζί 22 χρόνια. Πώς είναι να συμβιώνει μια γυναίκα δίπλα σε έναν τέτοιο άντρα;

«Δύσκολο. Δεν θυμάμαι να είχαμε πιει χαλαρά έναν καφέ. Ο Ανδρέας αξιοποιούσε και τον ελάχιστο χρόνο. Διάβαζε, έγραφε συνέχεια. Δούλευε 20 ώρες το εικοσιτετράωρο. Είχε κάνει την υπέρβαση σε όλα του τα ανθρώπινα όρια. 

Η υπερβολική εργασία του είχε γίνει δεύτερη φύση και ‘γω νόμιζα πως ήταν άτρωτος, αλλά δεν ήταν. Όταν δουλεύεις με άγχη, πικρίες, υπονομεύσεις και σε πολιτικό επίπεδο… Μετά ενοχοποίησα τον εαυτό μου που δεν παρενέβαινα στο εξαντλητικό ωράριό του». 

-Ο μοναχογιός σας ο Κωνσταντίνος γεννήθηκε το 1982. Πώς ήταν ως πατέρας;

«Ήπιος, δεν έβαζε όρια, και αυτό με ανάγκαζε να παίζω τον ρόλο του "κακού"» 

-Ύστερα από έντονους πολιτικούς διαξιφισμούς, τι σας έλεγε, τι του απαντούσατε;

«Άλλη υπέρβαση. Ήταν τόσο "ψημένος" από φοιτητής, που και τις γροθιές στο στομάχι ναι μεν τις ένιωθε και στεναχωριόταν αλλά έμενε πάντα όρθιος. Δεν διαμαρτυρόταν, δεν το συζητούσε. Αυτά συνέβαιναν σχεδόν σε καθημερινή βάση, τον κρατούσαν σε εγρήγορση. Έβλεπα και γνώριζα πράγματα και πρόσωπα, και του έλεγα: "Πώς μπορείς να είσαι ψύχραιμος και να κάνεις χειραψία σε έναν "φίλο", που σε έχει μαχαιρώσει πισώπλατα;" και μου απαντούσε: "Έφη, δεν θα γίνεις ποτέ πολιτικός. Εάν αυτό που μου λες το έκανα, δεν θα έπρεπε να λέω καλημέρα σε κανέναν." Και είχε δίκιο.»

Η Έφη Λεντάκη έχει ασκήσει το επάγγελμα της ψυχολόγου σε αρκετούς φορείς, όπως στο ΚΕΑΤ (κέντρο εκπαίδευσης και αποκατάστασης τυφλών). Υπηρέτησε στη Γενική γραμματεία Νέας Γενιάς, σε σχολές γονέων πολλών δήμων. Είχε διατελέσει και δημοτική σύμβουλος στο Δήμο Αθηναίων το διάστημα 1998-2002. Το καλοκαίρι του 2000 της προτάθηκε η Νομαρχία Αθήνας από τον Κώστα Καραμανλή. «Έψαχνε άνθρωπο με προέλευση αριστερή. Ήμουν τρίτη σε σειρά που ρωτήθηκα μετά τις αρνήσεις του Λιάγκα, προέδρου του Τεχνικού Επιμελητηρίου και του Μανώλη Δρεττάκη». Τον Φεβρουάριο του 2001 η πρόταση έγινε Υπερνομαρχία Αθηνών και ωστόσο δεν το αποφάσισε.

«Έχω βοηθήσει ενεργά τον Ανδρέα - δεν ήμουν η "κυρία του κυρίου", έβλεπα πως ο χώρος της πολιτικής είναι σκληρός. Την πολιτική την αντιμετωπίζω με σεβασμό και δέος, γιατί έτσι την αντιμετώπιζε ο Ανδρέας ο Λεντάκης. Δεν είναι ένα πάρεργο, όπως το έχουν πολλοί και λειτουργεί ως ματαιοδοξία το να λέγονται πολιτικοί. Για 'κείνον ήταν ανάγκη.» 

-Σήμερα αποκλείεται την πιθανότητα να μπείτε στην πολιτική;

«Δεν είναι ότι δεν θα μπορούσα να ανταποκριθώ, αλλά γιατί ίσως δεν θα μπορούσα να συγκριθώ με τα στάνταρ και το επίπεδο του Ανδρέα. Καλύτερα ας μην το συζητήσουμε άλλο. Μπορείς να κάνεις αυτή την ερώτηση με αυτή την απάντηση». 

Αιφνίδιος ο θάνατός του. Πώς κύλησαν 18 χρόνια από τότε;

«Δύσκολα, αλλά έχω αντίβαρο τον γιο μας. Ήταν στην εφηβεία, 14 χρονών κι είχαν αρχίσει έναν ουσιαστικό διάλογο μεταξύ τους. Έχει σημαδέψει τον Κωνσταντίνο αυτή η απώλεια». 

Σήμερα ο Κωνσταντίνος έχει ολοκληρώσει πτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές στις πολιτικές επιστήμες και στις κλασσικές στα πανεπιστήμια της Γλασκώβης και του Εδιμβούργου. Έχει υπηρετήσει στις ειδικές δυνάμεις και στη συνέχεια έκανε ντοκτορά στις διεθνείς σχέσεις και στρατηγικές σπουδές. Μοιάζει στον χαρακτήρα του πατέρα του;

«Σε πολλά, αλλά δεν είναι ίδιοι. Το γιο μου τον αγαπάω ακόμη περισσότερο από τον άντρα μου, αλλά Ανδρέας Λεντάκης δεν ξέρω κάθε πόσα χρόνια βγαίνει». 

Ίδρυμα Πολιτισμού και Εκπαίδευσης Ανδρέας Λεντάκης

Κανένας από τους δυο δεν είχε οραματιστεί τη δημιουργία ενός ιδρύματος. «Ίσα ίσα που του έλεγα, ότι αν τυχόν και πεθάνεις, θα σε απομυθοποιήσω απόλυτα.» 

-Γιατί το λέγατε;

«Γιατί είχα και οργή απέναντί του. Έζησα με ελλείψεις, με αδυναμίες, κι όχι τη χαρούμενη, συζυγική ζωή. Και βέβαια ο Ανδρέας γελούσε, γιατί είχε πολύ χιούμορ». 

-Τελικά πώς προέκυψε το ίδρυμα;

«Από ανάγκη δική μου και του κόσμου. Η άμεση σκέψη που με κράτησε όρθια, ήταν ότι μια τέτοια σπάνια προσωπικότητα όταν φεύγει, κάτι πρέπει να ακολουθήσει. Κι όχι απλά να φέρει μνήμες, αλλά να αποτελεί ζωτικό παράγοντα, που να διαμορφώνει άποψη, να παρεμβαίνει, να θυμίζει το έργο του στο πολιτισμό και στην παιδεία. Και το έχουμε καταφέρει, γιατί η σοβαρότητα και το κύρος του ιδρύματος είναι γνωστά». 

Δυο μήνες μετά το θάνατο του συζύγου της ξεκίνησε τη διαδικασία της νομικής σύστασης του ιδρύματος, η οποία ολοκληρώθηκε δυο χρόνια αργότερα, τον Ιανουάριο του 1999, ενώ ήδη είχαν πραγματοποιηθεί οι πρώτες εκδηλώσεις για τον Ανδρέα Λεντάκη.

Στην αρχή, διατήρησε τα πολιτικά του γραφεία στην πλατεία Κολωνακίου. «Τα πλήρωνα σε ιδιωτική βάση και λειτουργούσα από την άποψη δραστηριοτήτων ήδη ως ίδρυμα». Ύστερα, νοίκιασε ένα διαμέρισμα φθηνότερο στην Πλάκα, στην οδό Αγίας Φιλοθέης δίπλα στην Μητρόπολη.

«Ωστόσο, ήδη από τον Φεβρουάριο του ‘98 παραχωρήθηκε από το ΥΠΠΟ, μετά από ενέργειές μου, εννοείται, ο χώρος για το ίδρυμα στην οδό Αγίων Ασωμάτων 47, στον Κεραμεικό. Ένα νεοκλασικό κτίριο προς κατεδάφιση ήταν. Μόνο η πρόσοψη κρατήθηκε. Χρειάστηκε πενταετής συνεχόμενος αγώνας για να το φτιάξουμε, να μπει σε πρόγραμμα αναπαλαίωσης, να υλοποιηθεί. Το πάθος, η επιμονή μου και η πίεση που ασκούσα πέντε χρόνια ήταν οι λόγοι που το κατάφεραν. Δεν πτοήθηκα. Τελικά μπήκαμε μέσα τον Ιούλιο του 2004.» 

Για πολλούς, μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, λες και το Ίδρυμα ήταν ο «προθάλαμος της υπουργικής τους θητείας, τους έφερε γούρι»

«Ο Αντώνης Ρουπακιώτης, πρόεδρος τότε του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, έγινε υπουργός Διακαιοσύνης, ο Γιάννης Παπαθεοδώρου, που έγινε υφυπουργός Παιδείας ήταν Γενικός μας Γραμματέας, ο Γιάννης Πανούσης, αν. υπουργός δημόσιας τάξης, ο Σπύρος Λυκούδης, ο νομάρχης Δημήτρης Ευσταθιάδης. "Παρήλασαν", πολλές προσωπικότητες στο Ίδρυμα». 

Στο δεύτερο όροφο στεγάζεται το 1/3 της προσωπικής βιβλιοθήκης του Ανδρέα Λεντάκη, που περιλαμβάνει συγκεκριμένους τομείς: Αρχαία και Λατινική Γραμματεία, Ιστορία, Ιστορία της Τέχνης, Λαογραφία, Εθνολογία και θρησκειολογία, συγκρότηση δηλαδή αρχαίων κοινωνιών, που ήταν κυρίως ο βασικός τομέας μελέτης και συγγραφής του Ανδρέα Λεντάκη.

«Τα αρχεία του, πολιτικά και συγγραφικά-επιστημονικά μπορούν να βοηθήσουν πολλούς επιστήμονες στο ερευνητικό τους έργο. Ο Ανδρέας στο επιστημονικό πεδίο θεωρείται από ειδικούς και ως διάδοχος του Παναγή Λεκατσά, θεμελιωτή της εθνολογίας στην Ελλάδα». 

Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες του Ιδρύματος έχουν ξεκινήσει εδώ και 8 χρόνια. Στο νεοκλασικό κτίριο του ιστορικού κέντρου της Αθήνας τα παιδιά γνωρίζουν τον κόσμο και τον άνθρωπο. Τα παιδιά ταξιδεύουν.

«Ουσιαστικό το έργο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων μας. Έχουν αξιολογηθεί άριστα από τους εκπαιδευτικούς κι είναι επιστημονικά τεκμηριωμένα και σχεδιασμένα από ειδικούς μουσειοπαιδαγωγούς.» 

Προγράμματα με εξαιρετική απήχηση: Τέχνη και γεωμετρία, Συναισθήματα και χρώματα, Ταξίδια στους πολιτισμούς, Ταξιδεύοντας με την Ελληνική Μυθολογία, Μια βόλτα στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας. «Το τελευταίο είναι μια εικονική βόλτα, που όμως προετοιμάζει τα παιδιά να την κάνουν και ρεαλιστικά, έχοντας γνωρίσει μέσα από το πρόγραμμά μας και μέσα από ευχάριστη διαδικασία το ιστορικό κέντρο. Δυο χρόνια χρειάστηκαν για να ολοκληρωθεί το ειδικό cd rom, που παρήγαμε και στο οποίο βασίζεται το συγκεκριμένο πρόγραμμα». 

Εκτός των προγραμμάτων έχουν δραστηριοποιηθεί πολλαπλά με συνέδρια, διεθνή και μη, σεμινάρια, ημερίδες, διαλέξεις, επιμορφωτικούς κύκλους γενικού ενδιαφέροντος, αφιερώματα σε προσωπικότητες των Γραμμάτων και τα πρώτα χρόνια έδιναν και υποτροφίες σε φοιτητές. «Όπως μας έδιναν τις χορηγίες, διάφορες προσωπικότητες τις αποδίδαμε στο ακέραιο σε φοιτητές/ ήτριες με κρυστάλλινες και αξιοκρατικές διαδικασίες.»

-Οι στόχοι σας;

«Δεν ξέρω, εάν και πόσο ακόμη θα μπορούμε να κρατηθούμε. Πριν παίρναμε κάποιο μικρό κονδύλι από το υπουργείο Πολιτισμού. Εδώ και οκτώ χρόνια δεν μας έχει δοθεί ιδιωτική ή κρατική επιχορήγηση. Και ενώ είχαμε βρει τρόπο να αυτοχρηματοδοτείται το ίδρυμα, κυρίως μέσω των εκπαιδευτικών του προγραμμάτων και την προσέλευση σχολείων, και να κλείνει με μικρή τρύπα που μπαλώναμε, τώρα τα έσοδα είναι εξαιρετικά μειωμένα. Πρόσφατα μόνον η Αlpha Bank μας έδωσε ένα ποσό για την πραγματοποίηση εκπαιδευτικών δράσεων για τα σχολεία με περισσότερες οικονομικές δυσκολίες». 

Η ανάταση ψυχής στις μέρες μας είναι δύσκολο να βρεθεί. Η Έφη Λεντάκη τη συναντά στον Πολιτισμό και στην Παιδεία. «Αλληλένδετες για μένα αυτές οι έννοιες. Γι’ αυτό και συνεχίζω αυτό το έργο με νύχια και με δόντια. Το κρατάω από πάθος και από ανάγκη για ανάταση ψυχής.» 

-Έναν ιδιαίτερα αγαπημένο στίχο;

«Πολλούς, αλλά ξέρεις, αν μου ζητήσεις να θυμηθώ έναν συγκεκριμένο…» 

-Κάποιες φορές ίσως να μην θυμόμαστε ακριβώς τις λέξεις. Είναι η αίσθηση, όμως, που μας αφήνουν.

«Είναι ένα ποίημα του Ανδρέα που λέει για τις τύψεις του κήπου. Αυτές οι τύψεις αφορούν αυτά που δεν έκανα, που δεν γεύτηκα και ίσως αυτό που δεν πρόκειται να κάνω. Αυτές είναι οι τύψεις με την έννοια του απωθημένου. Θα ‘θελα να ‘χα εξαντλήσει όλα μου τα θέλω, όλες μου τις επιθυμίες, κάτι που είναι απολύτως αδύνατον. Μέσα από το συγκεκριμένο ποίημα του Ανδρέα, είναι ένα συναίσθημα που μου βγαίνει πολλές φορές.» 

Τυχερή που έζησε κοντά στον Ανδρέα Λεντάκη. Άτυχη;

«Το τυχερή είναι κι αυτό σύμπλεγμα με την ατυχία. Είσαι τυχερή και ταυτόχρονα πολύ άτυχη που έχεις χάσει τον άνθρωπο αυτόν...»