Ζει ανάμεσα σε Βρυξέλλες και Κύπρο. Μάχιμη Ευρωβουλευτής, ικανή παιδοχειρουργός, βραβευμένη ποιήτρια.

Καταλυτικές υπήρξαν οι εμπειρίες του παρελθόντος. Οι παιδικές μνήμες της Ελένης Θεοχάρους είναι συνταυτισμένες με τον Απελευθερωτικό Αγώνα της ΕΟΚΑ και των ηρώων...

«Γεννήθηκα σε ένα ορεινό χωριό της Κύπρου, ξακουστό μεταλλείο εκείνα τα χρόνια, που έμοιαζε με μικρή πόλη: δρόμοι, μαγαζιά, ηλεκτρισμός, νερό στα σπίτια, και πολύ πράσινο. Το μεταλλείο, λόγω της στρατηγικής του θέσης  ήταν "άντρο" της ΕΟΚΑ με ισχυρές ανταρτικές ομάδες που εποφθαλμιούσαν τα εκρηκτικά.»

Η μνήμη της να σταθμεύει… στο βρετανικό στρατό, στα ελικόπτερα, στις συγκρούσεις, στις νυχτερινές μετακινήσεις ανταρτών προς και από το σπίτι της, στην μάχη του νοσοκομείου, στην σύλληψη του πατέρα της, στο γεγονός ότι πετιούνταν στα μούτρα των εγγλέζων οι καραμέλες που τους έδιναν...

«Μικρά παιδιά 3-4 χρόνων, μεγάλη φτώχεια και οι άντρες της οικογένειάς μου στο αντάρτικο. Θυμάμαι κηδείες ηρώων, δρόμους γεμάτους Γαλανόλευκες και το ταπεινό μας σπίτι πνιγμένο στα λουλούδια.»

Τι την πληγώνει σήμερα στην Κύπρο;

«Οι ουρές των Κυπρίων στα συσσίτια, οι άθλιοι προσφυγικοί οικισμοί που κτίστηκαν μετά το 1974 και οι γερόντοι που τους στοιχειώνουν, ενώ η θέα των εκατοντάδων μιναρέδων που ανεγείρονται συνεχώς δίπλα σε ισλαμικά σχολεία από τον εκσυγχρονιστή Ερντογάν, προσβάλλουν βάναυσα την αισθητική του τοπίου.»

Σπούδασε Ιατρική και Φιλοσοφία. Συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές στην παιδοχειρουργική σε Αγγλία, Αμερική, Παρίσι. Γυναίκα που δεν εφησυχάζει ποτέ. Γυναίκα που όπως λέει η ίδια «παρέμεινε παιδί καθηλωμένο στα χρόνια της αθωότητας». Ίσως γι αυτό αγαπάει την ανυπεράσπιστη όψη τους...

«Αγαπώ τα παιδιά, την άγνοια των εφήβων, την επιτηδευμένη αθωότητά τους. Η ειδικότητα μου με κατέκτησε από τα φοιτητικά μου χρόνια. Στην συνέχεια την κατέκτησα κι εγώ. Έμοιαζε πρόκληση μετά την χειρουργική.»

Μια πρόκληση που παρομοιάζεται με τις καλές τέχνες: «Μοιάζει με την γλυπτική σ' ένα τρισδιάστατο στερεοσκοπικό, μεταφυσικό και αλληγορικό κόσμο.»

Η Ελένη Θεοχάρους διάβηκε το δρόμο του εθελοντισμού σε εμπόλεμες ζώνες. Έσωσε χιλιάδες ζωές ανά τον κόσμο: Ναγκόρο Καραμπάχ, Βοσνία, Κοσσυφοπέδιο, Ιράκ, Αφγανιστάν, Γάζα. Έζησε τον εμφύλιο της Συρίας, της Λιβύης, της Αλβανίας κοντά στους Έλληνες Βορειοηπειρώτες. Δούλεψε με θύματα πολέμου στην Γεωργία, αλλά και με θύματα φυσικών καταστροφών, όπως το τσουνάμι που έπληξε την Κεϋλάνη…

«Έζησα πολλές ζωές μέσα σε ένα τέταρτο του αιώνα. Κινδύνεψα από βομβαρδισμούς και κανονιοβολισμούς. Μια φορά, πετώντας με ελικόπτερο πέσαμε σε αντιαεροπορικό πυρ και στις 29 Δεκεμβρίου, 2008, βράδυ προς αυγή της 29ης, το Ισραήλ κτύπησε σε ανοικτή θάλασσα, 75 ναυτικά μίλια από την Χάιφα, το καραβάκι μας. Μας έσωσε το Γαλλικό ναυτικό της UNIFIL.»

Την εξοργίζει η ανανδρία του πολέμου.

«Κάποτε ο πόλεμος είχε και μια λεβεντιά. Ένα σεβασμό στους αντιπάλους και στον άμαχο πληθυσμό. Σήμερα οι πιλότοι λες και παίζουν "ατάρι" από εκεί ψηλά και κτυπούν γέφυρες, νοσοκομεία, σχολεία, ενώ οι ναυτικοί από την ασφάλεια ενός υποβρυχίου στα βάθη της Αδριατικής εκτοξεύουν ένα "τομαχόουκ" κι όποιον πάρει ο χάρος.»

Φοβάται τον θάνατο;

«Δεν υπάρχει κανείς που να μην τον φοβάται. Ο θάνατος είναι χωρισμός κι εγώ φοβάμαι τους χωρισμούς. Μου λείπουν άνθρωποι που έχουν πεθάνει, λυπάμαι για ανθρώπους που πέθαναν στα χέρια μου και θέλω πάντα ένα ηρωικό τέλος γα τον εαυτό μου. Δεν θέλω ένα θάνατο φθοράς. Ματαιοδοξία; Μπορεί, αλλά ίσως είναι το μόνο που διεκδίκησα αποκλειστικά για τον εαυτό μου όλα αυτά τα χρόνια. Και νομίζω το δικαιούμαι.»

Δημιουργία του Ιατρείου των Φτωχών στην Κύπρο…

«Σε φτωχές χώρες και με πρωτόγονες συνθήκες, ασκούσαμε ιατρική και με ελάχιστα μέσα στήναμε ένα ιατρείο των φτωχών. Ποτέ δεν θα μπορούσα να πιστέψω ότι αυτά θα τα ζούσαμε και στο νησί μας. Όταν πειστήκαμε πως τα κρατικά νοσοκομεία δεν αντέχουν τον όγκο των διακινουμένων ασθενών και πως ο κόσμος δεν αντέχει να καταφεύγει στον ιδιωτικό τομέα, ιδρύσαμε τα ιατρεία των φτωχών, τα οποία θα καλύπτουν όλη την Κύπρο και θα σταματήσουν να λειτουργούν όταν ο κόσμος δεν τα χρειάζεται πια.»

Εκλέχτηκε πρώτη φορά βουλευτής το 2001. Από τότε πέρασε από διαφορετικές πολιτικές θέσεις. Γοητευτική και ακανθώδης η πορεία…

«Βρισκόμουν συνεχώς σε ρήξη με ότι θεωρούσα κατεστημένο. Δεν λέγω πως πάντα είχα δίκαιο, έκανα λάθη και τα αναγνώρισα, εντούτοις, η συνολική εικόνα πιστεύω πως είναι θετική. Παρασύρθηκα από ενθουσιασμό, αλλά έχω την ακράδαντη πεποίθηση πως στο κρίσιμο ζήτημα του δημοψηφίσματος επί του σχεδίου Ανάν, όχι μόνο πήρα την ορθή απόφαση, της απόρριψής του, αλλά είμαι και πολύ περήφανη γι αυτήν.»

Δυσκολίες στην Ευρωβουλή και… χειρουργικό ταμπεραμέντο.

«Το μεγάλο πρόβλημα ήταν να συνειδητοποιήσω ότι δεν εκπροσωπώ την Ελλάδα αλλά την Κύπρο. Ασχέτως του γεγονότος ότι δεν αποδέχτηκα ποτέ το γεγονός ότι δεν πετύχαμε την Ένωση και με κατατρέχει συνεχώς η έγνοια και η αγωνία, γιατί να είναι αυτό το νησί έξω από τα εθνικά σύνορα.

Ένα άλλο πρόβλημα ήταν να συνειδητοποιήσω ότι την ΕΕ την απασχολούν και άλλα ζητήματα εκτός από την κατοχή της Κύπρου από την Τουρκία. Η μη αναγνώριση της κατοχής από διάφορους ευρωβουλευτές με έχει εξαγριώσει, αλλά το "χειρουργικό" μου ταμπεραμέντο με έχει προστατέψει από μη κόσμιες συμπεριφορές.»

Η αλήθεια να λέγεται…

«Είναι γνωστό ότι οι χειρουργοί βρίζουμε πολύ εύκολα. Συνήθως σιγανά, σχεδόν από μέσα μου, αλλά κάποτε και φωναχτά, το κάνω και εγώ μέσα στο Κοινοβούλιο.»

Οι εχθροί της... πολλοί.

«Η ανάμειξη μου με την πολιτική και οι θέσεις που διατυπώνω πεισματικά με έχουν φέρει σε ρήξη με πολλούς γνωστικούς, μετρημένους, συντηρητικούς, πραγματιστές, ενδοτικούς εκσυγχρονιστές, βλάκες, πουλημένους. Με κατηγορούν ως Εθνικίστρια, επειδή τάχθηκα εναντίον του σχεδίου Ανάν, δεν αρνήθηκα ποτέ την Ελλάδα μας, προσπάθησα να είμαι καλή Ελληνίδα, αφοσιωμένη στον Αγώνα για την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο.»

 Μπορεί να αλλάξει ο κόσμος;

«Όπως λέει το τραγούδι "Κεμάλ", του Χατζιδάκι… “αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ.”  Αλλάζουμε όμως μέσα μας. Λέω στους νεαρούς που παίρνω μαζί μου σε διάφορες αποστολές πως όταν θα γυρίσουμε, θα είστε εντελώς διαφορετικοί άνθρωποι.»

«Μέσα από την παιδεία και την ισχυροποίηση των θεσμών θα κάνουμε την ζωή των διεφθαρμένων πιο δύσκολη, αλλά δεν νομίζω ότι θα μπορέσουμε  να εξαλείψουμε παντελώς την διαφθορά από την γη.»

Χαρούμενος άνθρωπος, φτιάχνει ανέκδοτα, πειράζει τους δικούς της ανθρώπους. Περνά μαζί τους τις χαλαρές ώρες συντροφιά με τσίπουρα, ρετσίνες, ούζα και τσικουδιές. Και όταν βρίσκεται μέσα σε αεροπλάνα και τρένα; παίζει σκάκι με τον υπολογιστή και τον νικά.

Τι αντιπροσωπεύει για κείνη ένα βραβείο;

«Η βράβευση μου για την Ποίηση με τα Κρατικά Βραβεία μου έδωσε την καταξίωση που αποζητούσα. Παρόλο που δεν μπόρεσα να "πλασάρω" την ποίηση μου στους λογοτέχνες των Αθηνών, εντούτοις πιστεύω πως είναι αρκετά γνωστή στην Κρήτη, Κέρκυρα, Αλεξανδρούπολη, Θεσσαλονίκη, Κεντρική Ασία και Χιλή. Οι καλοί μου φίλοι με λένε "ψωνάρα" όταν αρχίζω να ονειρεύομαι τον Νόμπελ λογοτεχνίας…»

Ο κόσμος της ποίησης καθρεφτίζει τη λιγότερο επώδυνη πλευρά της ζωής. Ωστόσο αρκετά επικίνδυνη...

«Πάντα ριψοκινδύνευα στις επιλογές μου. Ποίηση είναι η εικόνα που μου διαφεύγει,  καθώς ζω την πραγματικότητα και ωστόσο αναζητώ φευγαλέες στιγμές που χάνονται πρόσκαιρα αλλά τις ξαναβρίσκω στις καταγραφές που χάραξαν στην μνήμη οι συζητήσεις με όλους τους αναλφάβητους, άγιους και δαίμονες, που στοίχειωσαν την ζωή μου. Είναι τα γαλανά μάτια τα μητέρας μου -ξεθωριασμένα πια- που με πάνε βαθιά πίσω στο χρόνο και τα δακτυλικά αποτυπώματα του πατέρα μου επάνω στις έλικες της μνήμης.»

«Το FIR των ψυχών»

«…με την κλεμμένη βάρκα της έφηβης αγωνίας,

βγήκαμε σούρουπο από το λιμάνι της Κερύνειας…

με φίλησες για πρώτη και τελευταία φορά,

κι αφήσαμε την εφηβεία ναρκωμένη

μέχρι που γίναμε τριάντα.»