Ο λόγος της Αιμιλίας είναι ξυράφι. Και πως να μην είναι. Ένα κορίτσι 24 ετών που έφαγε στα μούτρα το τι σημαίνει Ελλάδα για έναν άνθρωπο που θέλει να διακριθεί, αλλά κυρίως να μάθει, σπουδάζοντας στο Λονδίνο. Τώρα στέκεται δίπλα στο εξαιρετικό έργο της, τη Νίκη της Σαμοθράκης και κλείνει θυμωμένα το μάτι σε όλους εκείνους που «βολεύτηκαν» και κατάντησαν κατά πως κατάντησαν τη χώρα μας, αλλά και στους άλλους που με ειρωνεία έλεγαν: «Έχετε να φάτε ή να σας στείλουμε τις αφοδεύσεις μας;»

Το 2,5 μέτρων γλυπτό της αποφοίτου του Goldsmiths University of London, Αιμιλίας Μελετίου, παρουσιάζεται στην έκθεση «Ch-Ch-Ch Changing» με τίτλο «Winged Victory. Winged Whaat? (Just.Do.It)» από τις 28 Μαρτίου μέχρι τις 2 Μαΐου, ενώ  θα φιλοξενηθεί στην Griffin Gallery στην περιοχή του Νότινγκ Χιλ μέχρι και τις 9 Μαΐου.

Η νεανική της ματιά αντλεί έμπνευση από την ελληνική μυθολογία. Όλα ξεκινούν από ένα πείσμα...

«Όντας στο Λονδίνο και συνειδητοποιώντας πως θεωρείται "κιτς" η ελληνική κλασική αρχαιότητα εκεί, οργίστηκα. Ήθελα να τους μπω στο μάτι...»

Η κακή άποψη για τον Έλγιν, η κακοσυντήρηση των μαρμάρων και κυρίως, ότι δεν υπήρχε λόγος να βρίσκονται εκεί, την έκαναν τα δύο πρώτα χρόνια να μην επισκέπτεται το Βρετανικό Μουσείο.

Αναγκάστηκε από φίλους που φιλοξένησε στην Αγγλία: «Θυμάμαι έκλαιγα από τα νεύρα μου - ήταν πολύ ψυχοφθόρο. Οι τουρίστες να ακουμπούν τα αγάλματα, να χασκογελούν, ενώ η φύλαξη μηδαμινή. Μια φορά τσακώθηκα και με τον φύλακα.» 

Από τότε και για ένα μήνα πήγαινε και σχεδίαζε με το μπλοκ της. Έτσι ξεκίνησε η ιδέα για το πρότζεκτ.

Γιατί προσδιόρισε τη λατρεία της για την αρχαία Ελλάδα στη Νίκη της Σαμοθράκης;

«Ήταν το αγαπημένο μου γλυπτό της αρχαιότητας. Η περήφανη στάση του, η δύναμη του όγκου του σώματός του, τα φτερά, η θέση του μπροστά στο καράβι.»

Την είχε επισκεφτεί στα δεκαπέντε της στο Λούβρο. Τη θαύμαζε. Επέλεξε να την αλλάξει, να της γδύσει την ομορφιά της...

«Δύσκολο να απομυθοποιήσω κάτι τόσο αγαπημένο για μένα και όλο τον κόσμο. Εκεί ήταν η πρόκληση: ο πόνος της συνειδητοποίησης πως θα ήταν εάν επιβίωνε σε μια Ελλάδα πείνας και κατάθλιψης, στειρωμένης από ιδέες».

Κέρβερος, Κένταυρος, Νίκη της Σαμοθράκης, όλα τα μυθολογικά πλάσματα που δημιούργησε η Αιμιλία, πέρασαν πρώτα από τη σύγχρονη πραγματικότητα για να ξαναγεννηθούν.

Κάθε μέρα, για μήνες, «σκλάβα, από το πρωί ως το βράδυ». Η ποιότητα του πηλού να την καθυστερεί, η δουλειά να την κάνει να ξεχνά και να φάει. Πάλη με τα συναισθήματά...

«Κάθε μέρα ζούσα μια μόνιμη απογοήτευση. Ξεκίνησα με μια ογκώδη μάζα γυναικείας φιγούρας και τις πρώτες δύο εβδομάδες απλά "έγδερνα". Η κίνηση του γδαρσίματος για να λεπτύνει ήταν πολύ επίπονη.»

Μια σχέση μίσους και πάθους ξεκίνησε.

«Δεν την βλέπω με αγάπη αλλά με πόνο και αηδία. Αντιπροσωπεύει την πραγματικότητα του σαθρού, της ένδειας, γι' αυτό της έχω αφήσει μόνο ένα πανί να καλύπτει τα απαραίτητα. Για μένα είναι ο ξεπεσμός. Δεν μπορώ να αγαπήσω τον ξεπεσμό, ακόμη και αν τον έφτιαξα με τα χέρια μου.»

Υπάρχει σημείο ελπίδας μες την ασχήμια;

«Τα κολλημένα ανθρώπινα στόματα πάνω στην γυάλινη επιφάνεια των φτερών, αφήνουν στην κρίση του θεατή τον ήχο των φωνών τους: Θα φωνάξουν, θα σηκώσουν το βάρος για να ξαναπετάξει σαν έννοια στην Ελλάδα η Νίκη ή θα μείνουν αδρανή και παθητικά, να τρέχουν τα σάλια τους στην ιστορία; Από εμάς εξαρτάται εάν με το πρώτο φτερούγισμα θα σπάσουν ή θα δυναμώσουν και θα πετάξουν.»

Επέλεξε να φοιτήσει σε μια μεταμοντέρνα σχολή, που «εκτιμά το χθες, αφού οφείλεις να το γνωρίζεις, αλλά εργάζεται με το τώρα και το αύριο». Το σοκ του πρώτου έτους...

«Ζήταγα να με διδάξουν να ζωγραφίσω και μου απαντούσαν: "Μόνη σου πρέπει να μάθεις. Εμείς δεν θα παρέμβουμε στο δικό σου ταλέντο." Δεν διδάσκεσαι, πρέπει να γνωρίζεις την ιστορία του κάθε κινήματος από πριν. Σοκαρίστηκα. Το πρώτο χρόνο νόμιζα πως βρισκόμουν σε ψυχιατρική κλινική κι όχι σε σχολή Καλών Τεχνών. Δεν είχα δει ποτέ μου Performance Art και το να βλέπω τον συμμαθητή μου την ώρα της παρουσίασης ξαφνικά να μεταλλάσσετε, ήταν για μένα τρελό».

Τι είναι η Performance Art;

«Μια ακροβατική του σώματος και της ψυχής. Παραστάσεις, οι οποίες ερευνούν την σχέση μεταξύ καλλιτέχνη και κοινού. Ξεκίνησε το '70 με πιο γνωστή εκπρόσωπο της την Μαρίνα Αμπράμοβιτς. Ο δημιουργός γίνεται ένα κομμάτι του δημιουργήματος προσπαθώντας να εξερευνήσει τα όρια της σχέσης καλλιτέχνη και κοινού».

Γοητεία και...

«Από την πρώτη μέρα είσαι υπεύθυνος για το δικό σου πρότζεκτ. Σου παρέχεται απεριόριστη ελευθερία από άποψη ιδέας, μέσου, τεχνικής, υλικών και δυνατότητες να αξιοποιήσεις εργαστήρια φωτογραφίας, βίντεο, γλυπτικής μέχρι και αργαλειού. Επιλέγεις το θέμα σου, αρκεί να πληρεί ένα ολόκληρο βιβλίο προϋποθέσεις με βασικότερα, ασταμάτητη δουλειά ταυτόχρονα με πρωτότυπες συνθέσεις. Γοητευτική η ελευθερία της δημιουργίας και παράλληλα τρομακτική. Μόνη σου καλείσαι να βρεις την άκρη σου...»

Ήταν η μοναδική απόφοιτος που επιλέχθηκε από τη σχολή για να συμμετέχει στην έκθεση. «Συμμετείχαν έξι καθηγητές των τοπ Πανεπιστημίων Τεχνών του Λονδίνου και έξι απόφοιτοι. Οι φίλοι μου χάρηκαν γιατί γνώριζαν τις ατέλειωτες ώρες δουλειάς μου. Δεν το περίμενα. Την επόμενη ημέρα που τελείωσε η έκθεση του Πανεπιστημίου, είχα μεταφέρει τα έργα μου στην Ελλάδα - δεν συμφέρει να πληρώνεις νοίκι στο Λονδίνο για αποθήκευση. Ύστερα, πληροφορήθηκα για την πρόταση να συμμετάσχω στην γκαλερί»

Και τα έργα ξανά πίσω στην Αγγλία... Πως αντιμετωπίζουν εκεί τα όσα ακούγονται για την ελληνική κρίση;

«Οι Άγγλοι συμφοιτητές μου, επειδή γνωρίζουν πως "δουλεύει" η προπαγάνδα, δεν πίστευαν λέξη από όσα έλεγε το BBC. Ωστόσο, είχα ακούσει διάφορα, όπως, "έχετε να φάτε ή να σας στείλουμε τις αφοδεύσεις μας;"

Επίσης, ένας Σκοτσέζος δημοσιογράφος σχολίασε μετά από τα γεγονότα των διαδηλώσεων στην Ελλάδα, πως "καλό θα ήταν πριν αρχίσουν οι Ολυμπιακοί να επανενωθεί ο Παρθενώνας στο ανατολικό Λονδίνο για να μην καταστραφεί από τα επεισόδια και φυσικά για να τον δει όλος ο κόσμος εδώ." Οι Εγγλέζοι δεν χαλάνε εύκολα χρήματα, επενδύουν τα λεφτά τους μόνο σε ταξίδια. Δεν τους ενδιαφέρει το ντύσιμο, το φαίνεσθαι. Αγοράζουν μόνο από μαγαζιά second hand, διότι έτσι στηρίζουν και μια φιλανθρωπική οργάνωση».

Με τα δικά μας στάνταρ η ποιότητα ζωής τους;

«Φτωχή. Διαφορετική νοοτροπία από τη δική μας. Η ισορροπία νομίζω βρίσκεται κάπου ανάμεσα».

Έχει ξεκινήσει μια ξαφνική και ραγδαία προβολή γύρω από το όνομά σου. Πως το διαχειρίζεσαι;

«Δεν το έχω συνειδητοποιήσει. Μάλλον έκανε εντύπωση το θράσος μιας νέας κοπέλας να τολμήσει να αγγίξει κάτι τόσο στερεότυπα υπέροχο. Ευχάριστη εμπειρία αλλά και πολύ νωρίς για μένα. Φοβάμαι την προβολή. Σημαίνει μεγαλύτερη έκθεση και ευθύνη. Δεν έχω καν σκεφτεί εάν μπορώ να την αντέξω».

Αντιδράσεις ποικίλες άφησε το γλυπτό της...

«Έμαθα στο Goldsmith, την αρνητική κριτική να την χρησιμοποιώ προς όφελος της δουλειάς μου. Δηλαδή, κάποια σχόλια όσον αφορά το θέμα του βάρους των φτερών, ναι, είναι εποικοδομητικά, τα σκεφτόμουν κι εγώ. Όσο για τα κακόβουλα σχόλια, δεν ασχολούμαι μαζί τους».

Η Αιμιλία μετέτρεψε το σαλόνι της γιαγιάς της σε στούντιο, κράτησε χώρο για το παλιό ραδιόφωνο και το ξύλινο σύνθετο, ζέστανε με τη προσωπική της πινελιά το χώρο, ξεκίνησε τα προσχέδια της Μέδουσας: «Δεν έχω αποφασίσει ακόμη εάν θα είναι γλυπτό ή κάτι διαφορετικό. Το μόνο που ξέρω είναι πως απαιτείται 100% αφοσίωση.»

Αναζητά την καλλιτεχνική της ταυτότητα. Γνωρίζει τις σταθερές της ως Αιμιλία...

«Η οικογένεια, ο σεβασμός για την ιστορία. Αν μπορούσα να βοηθήσω στο να αλλάξει σκέψη το ένα τρίτο των Ελλήνων, που έχουν ως αυτοσκοπό το βόλεμα, θα το έκανα. Προσπαθώ να εκτιμώ την κάθε μέρα στη ζωή μου».

Τα όνειρά της;

«Είμαι προσγειωμένη στην πραγματικότητα και δη στην ελληνική. Μακάρι να ζω μόνο από την Τέχνη. Αν δεν τα καταφέρω, θα κάνω ό,τι δουλειά χρειαστεί. Στο Λονδίνο, πούλαγα κοσμήματα στο παζάρι και πάλι δεν μπορούσα να πληρώσω ούτε το νοίκι μου. Ήθελα να συνεισφέρω στην στήριξη που μου παρείχε η οικογένειά μου.»

Θεωρεί την πιο δύσκολη νίκη για έναν άνθρωπο το «να φύγει από το εγώ του και να έρθει στο εμείς», ενώ για μια χώρα σαν την Ελλάδα;

«Να αναγνωρίσουν οι άνθρωποι τα λάθη τους, γιατί το να σηκώνουμε το δάχτυλο και να δείχνουμε είναι το πιο εύκολο πράγμα. Η γενιά των γονιών μας είναι που μας κατέστρεψε. Από την κατοχή και την πείνα δεν μπορεί να φτάσαμε στο βόλεμα και στο ρουσφέτι. Υπάρχουν πολλά χιλιόμετρα ανάμεσα τους.»

Η νέα γενιά θα τα καταφέρει;

«Έχω τις αμφιβολίες μου. Θέλω να πιστεύω πως έχουμε μπουχτίσει και το μπούχτισμα είναι καλό. Φτάνεις στον πάτο και μόνο να ανέβεις μπορείς. Βέβαια, είναι αφελές και ρομαντικό να μιλάω με την ασφάλεια που μου δίνει η οικογένειά μου. Αν πεινούσα, ίσως να έλεγα διαφορετικά πράγματα».

Η Αιμιλία Μελετίου δεν επαναπαύεται. Αναζητεί να προσθέσει το δικό της λιθαράκι. Πιστεύει στην δύναμη της Τέχνης και ζηλεύει που στην Αγγλία αντιμετωπίζεται ως «τροφή».

«Να βλέπεις νήπια με τα μπλοκ να είναι κάτω από τον πίνακα του Ντεγκά και να ζωγραφίζουν μπαλαρινούλες, που εγώ ήμουν 17 ετών και δεν ήμουν σίγουρη ποιος είναι ο Ντεγκά. Είδα υπερήλικη γυναίκα πάνω σε ηλεκτρικό καρότσι να επισκέπτεται τους εκθεσιακούς χώρους του πανεπιστημίου για να δει τι τέχνη παράγουν τα νέα μυαλά. Πως να μη ζηλεύω»;

Θα μείνει στην Ελλάδα. Θέλει να προσπαθήσει.

«Είμαι εικοσιτεσσάρων χρονών, δεν μπορεί η συνείδησή μου να δεχθεί να συνεχίζει να με σπουδάζει η οικογένειά μου έξω, γνωρίζοντας την κατάσταση στη χώρα μου. Δεν θα μπορούσα να κοιμάμαι ήσυχα τα βράδια και είπα να μείνω και να το παλέψω όπως μπορώ.»