Αντώνιος Παναγιώτου, ο τυφλός καθηγητής που διδάσκει τους άλλους να... βλέπουν
Ο Αντώνιος Παναγιώτου, καθηγητής Βυζαντινής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών διδάσκει δίχως να τον βοηθά η όρασή του. Όμως «Ο καθένας όταν αποφασίσει πως θέλει να κάνει κάτι στη ζωή του, έχει τρόπους να το επιτύχει. Φτάνει να το θέλει».
Συνέντευξη στην Αιμιλία Πανταζή
Ο Αντώνιος Παναγιώτου, καθηγητής Βυζαντινής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών πάντα επέμενε μπροστά στην πρόκληση της ζωής. Όση ώρα διήρκεσε η συνάντησή μας επέμενε ακόμη να μιλά με τρυφεράδα σε όλους... τον πιτσιρικά που του έφερε λάθος την παραγγελία του καφέ, την φοιτήτρια που ζήταγε να αλλάξει ημέρα εξέτασης, τον συνάδελφο στο τηλέφωνο, την γραμματέα του, σε μένα που περίμενα με το μαγνητοφωνάκι μου, για όλους περίσσευε ευγένεια...
Ταξίδεψε για σπουδές σε Βιέννη, Λονδίνο, Μόναχο. Πλέον ταξιδεύει περισσότερο στα νερά του Αιγαίου, Μικρά Ασία, Κωνσταντινούπολη. Να πιάσει στεριά και ν' αγγίξει χώματα που μοσχοβολούν ιστορία.
Κατασταλάξατε στην Ελλάδα…
«Δεν υπήρχε περίπτωση να γινόταν αλλιώς. Υπέφερα έξω. Η Ελλάδα είναι ένας άλλος τόπος, χωρίς να μπορείς και να το προσδιορίσεις εύκολα. Ίσως να έχει να κάνει με τις πέτρες, το χώμα, τους ανθρώπους, την ιστορία, ακόμα και τα ελαττώματά μας, τους καβγάδες, πολλές φορές την αγένεια μας. Η χώρα μας είναι αυτή που είναι, χωρίς να θέλω να το τοποθετήσω σε φυλετικές διαφορές αφού δεν θεωρώ πως είμαστε καλύτεροι από άλλους, αποτελώντας μια ιδιαιτερότητα που έχει δημιουργηθεί μέσα από μια μακρά παράδοση, μια ιστορία, ένα πολύ δημιουργικό πνεύμα. Οι άνθρωποι της δεν είναι τίποτε άλλο, παρά συνέχεια των αρχαίων, βυζαντινών ανθρώπων, άσχετα εάν μας αρέσει ή όχι , ή αν κάποιοι για δικούς τους λόγους όχι απαραίτητα εκμοντερνιστικούς, θέλουν να αποκόψουν τους νέους Έλληνες από την παλιά Ελλάδα».
Υπάρχει κάτι που δεν μπορεί να κάνει ο άνθρωπος;
«Μόνο ότι δεν θέλει. Εάν έχει θέληση και πίστη, μέσα πάντα στα πλαίσια της λογικής, μπορεί να κάνει θαύματα».
Πίστη σε τι;
«Είμαι άνθρωπος που ανέκαθεν πίστευα και θρήσκευα. Σκεφτείτε πως όταν ξεκίνησα τις σπουδές μου, τα μέσα και οι δυνατότητες για ένα άτομο τυφλό ήταν σχεδόν μηδενικές. Από την ηλικία του ενός έτους η ζωή μου ήταν πάντα δομημένη με το συγκεκριμένο πρόβλημα, ενώ ο κόσμος τότε έδειχνε μια άλλη αντιμετώπιση, πιο δύσκολη. Η πίστη με βοήθησε ουσιαστικά».
Τα γυμνασιακά χρόνια, πως αντιμετωπίζατε το θέμα του διαβάσματος;
«Πάντα διάβαζα ότι έπεφτε στα χέρια μου. Με βοηθούσε πολύ η αδελφή μου. Βεβαίως μελετούσα μέσω της "ανταλλαγής". Έγραφα με κοινή γραφομηχανή τις λύσεις των ασκήσεων του σχολείου και τις έδινα στους συμμαθητές μου, όχι όμως... αφιλοκερδώς. Είχε την ...υποχρέωση ο καθένας, να μου μαγνητοφωνεί από ένα βιβλίο. Όπως καταλαβαίνετε, τους ήταν προτιμότερο να διαβάσουν δυο ωρίτσες ένα βιβλίο και να έχουν όλες τις ασκήσεις λυμένες για 15 μέρες. Κάποιοι καθηγητές μου, με τροφοδοτούσαν με βιβλία, ενώ άλλοι μου φερόντουσαν σκληρά γιατί νόμιζαν ότι βλέπω και προσποιούμουν. Αργότερα, παρά τις προσπάθειες φίλων, γνωστών και συγγενών να με πείσουν να σπουδάσω νομική, αφού λειτουργούσε τότε ο περίφημος νόμος περί αρτιμέλειας ο οποίος απαγόρευε να λάβει ο οποιοσδήποτε ανάπηρος μια θέση δημοσίου κ.τ.λ., αποφάσισα πως αυτό που μου ταίριαζε ήταν η φιλολογία. Και έτσι ακολούθησα αυτόν το δρόμο».
Το πρώτο καιρό ήταν δύσκολα;
«Βρέθηκα σε ένα αμφιθέατρο 500 ατόμων, που τα πράγματα ήταν μάλλον πιο εύκολα. Γραφή Μπράιγ μαγνητοφωνάκι και ο αριθμός των συνεργαζομένων συναδέλφων να αυξάνεται».
Διδάσκεται Βυζαντινή φιλολογία, ενδιαφέρει τους νέους;
«Τα πάντα τους ενδιαφέρουν, όταν ξέρεις να τους τα δώσεις σωστά. Πρώτα να το αγαπάς εσύ και ύστερα να αγαπάς αυτούς στους οποίους το δίνεις. Εκεί είναι το μυστικό».
Μάλλον καταλαβαίνω γιατί σας αγαπούν τόσο οι φοιτητές σας...
«Για να εργαστεί κάποιος στο χώρο του Πανεπιστημίου απαιτείται αγάπη, συνέπεια, κατανόηση, αλληλεγγύη προς τους άλλους. Να ξεχνάει τα δικά του προκειμένου να ανταποκριθεί στο καθήκον του. Η επιστημονική έρευνα πρέπει να υποχωρεί, προκειμένου να προάγεται η διδασκαλία. Να διαθέτει ώρες, να ακούει τους μικρότερους συναδέλφους του, τους φοιτητές μου δυνάμει συναδέλφους μου τους θεωρώ, να έχει υπομονή, να αντέχει τις εκρήξεις τους, τις στεναχώριες τους, αν θέλετε και τις αυθάδειες τους. Ας θυμόμαστε πως από αυτήν την ηλικία περάσαμε και εμείς. Μπορεί να έρχονται παιδιά νηστικά, που δεν έχουν να πληρώσουν το ενοίκιο τους, ή και συναισθηματικά ταλαιπωρημένα. Ευχής έργο είναι να παίρνουν από τον καθηγητή τους, από τον υπάλληλο της γραμματείας, τον θυρωρό, τον υπάλληλο του κυλικείου, μια ανθρώπινη συμπεριφορά».
Παιδιά πριν από την κρίση και τώρα...
«Πάντα είχαν τις αγωνίες τους για το πως θα κυλήσει η ζωή, τις μεταεφηβικές τους εκρήξεις, αλλά ήταν πιο ανέμελα. Τώρα τα παιδιά έχουν φορτωθεί άγχος από τη στιγμή που αρχίζουν να αναλογίζονται το μέλλον. Γι' αυτό, το Πανεπιστήμιο πρέπει να είναι πιο ευαίσθητο στις σχέσεις του με τον φοιτητικό κόσμο. Δηλαδή και να μην το είχαμε παλιότερα, τώρα πρέπει υποχρεωτικά».
Πότε είναι κάποιος ευτυχισμένος;
«Ο καθένας όταν αποφασίσει πως θέλει να ζήσει, φτιάχνει τη ζωή του με τα όρια που έχει.
Κανονίζει με βάση τον τρόπο που ζει και αν αυτό γίνει επειδή του αρέσει, είναι ευτυχισμένος.
Η αίσθηση της οράσεως πρέπει να υποκατασταθεί, γιατί να αντικατασταθεί δεν γίνεται. Μπορεί να μην μπορείς να χαρείς το χρώμα ενός λουλουδιού, αλλά μπορείς να χαρείς το άρωμά του όταν μοσχοβολάει και το σχήμα του με τα χέρια σου. Αυτή τη στιγμή μπορώ να μπω στο διαδίκτυο, να ενημερωθώ, ν' ακούσω ένα τραγούδι, μια ταινία. Μια ομιλούσα μονάδα στον υπολογιστή και τελείωσε η υπόθεση. Αν θες, υπάρχουν τρόποι… μουσεία αφής, που έχουν αντικαταστήσει με εκμαγεία τα πρωτότυπα τους, να διαβάσεις ένα βιβλίο σκανάροντάς το με φωνή, ομιλούν GPS...
Συναντάτε σεβασμό στο δρόμο;
«Εξαρτάται από ποιον έχεις απέναντί σου - είναι θέμα παιδείας. Κατανοώ και όσους φέρονται λίγο άσχημα, γιατί απλά δεν το καταλαβαίνουν. Αν το καταλάβαιναν δεν θα το έκαναν.
Θυμάμαι, προχωρώντας στο δρόμο συγκρούστηκα με μια κυρία: Στραβός είσαι; με ρώτησε. Εγώ είμαι, εσύ που βλέπεις γιατί έπεσες επάνω μου, τη ρώτησα, γέλασε και μου ζήτησε συγνώμη. Τα βρήκαμε εντέλει».
Το χιούμορ σώζει…
«Είναι ιδίωμα της φυλής μας και αν ως λαός δεν το χρησιμοποιούμε, έχουμε χάσει ένα βασικότατο όπλο για να ζούμε πολύ περισσότερα χρόνια σε πείσμα εχθρών και δανειστών».
Κι ο έρωτας …
«Δεν πιστεύω στα θυελλώδη συναισθήματα. Είμαι άνθρωπος που μου αρέσει η βροχή κι όχι η καταιγίδα, το αεράκι κι΄όχι ο ανεμοστρόβιλος. Πολλοί βέβαια το ζουν και το χαίρονται».
Κάνετε όνειρα;
«Βλέπω όνειρα! Αν είναι έγχρωμα ή όχι, δεν ξέρω. Εσείς μπορείτε να δείτε ένα σκοτάδι άσπρο, εάν είσαστε ευχαριστημένοι από το όνειρο που βλέπετε ή έναν ήλιο μαύρο... Τα όνειρα είναι προσαρμογές υποσυνειδήτων καταστάσεων, βιωμάτων, οπότε είναι κάτι τελείως προσωπικό. Γι' αυτό ποτέ δεν θα πετύχουν τον στόχο τους οι ονειροκρίτες. Το δικό μου πάντως όνειρο ήταν και είναι να είμαι χρήσιμος στους ανθρώπους γύρω μου».
0 comments
Το μήνυμα σας