Σύμφωνα με το μύθο, αίτιος της ίδρυσης της πόλης της Κίου στην Προποντίδα στάθηκε άθελά του ο σύντροφος του Ηρακλή ,Ύλας. Όταν η Αργώ άραξε στον κόλπο της Βιθυνίας, ώστε ο Ηρακλής να βρει έναν κατάλληλο κορμό δέντρου για να φτιάξει νέο κουπί μιας και το δικό του είχε σπάσει, ο Ύλας πήγε να φέρει νερό από μια κοντινή πηγή, αλλά δεν γύρισε ποτέ. Μια από τις νύμφες του Ασκάνιου ποταμού τον μάγεψε και ο Ύλας εξαφανίστηκε μαζί της. Απαρηγόρητος ο Ηρακλής αναχώρησε για τη συνέχεια του ταξιδιού, αφήνοντας πίσω κάποιους αργοναύτες με αρχηγό τον Κίο προς αναζήτηση του αγαπητού του φίλου. Θα τους περισυνέλεγαν στην επιστροφή. Ο Ύλας δεν βρέθηκε ποτέ μα ούτε η Αργώ επέστρεψε στη Βιθυνία. 

Ο Κίος και οι σύντροφοί του, που δεν είδαν ποτέ την Κολχίδα, μην μπορώντας να γυρίσουν πίσω ίδρυσαν εκεί μια ελληνική πόλη. Οι ιστορικοί θεωρούν πως η πόλη χτίστηκε από Μιλήσιους αποίκους γύρω στο 625 π.Χ. κατά τη διάρκεια του β’ ελληνικού αποικισμού. Η Κίος αναδείχτηκε σε σπουδαίο εμπορικό κέντρο. 

Ο Αριστοτέλης στο κεφάλαιο «Κιανών Πολιτεία» του συγγράμματός του «Συναγωγή Πολιτειών» εκθείαζε την δημοκρατική, πολιτική οργάνωσή της ,αλλά και την οργάνωση της φορολογίας και του εμπορίου της. Κιανά νομίσματα 4ου και 3ου αι. π.Χ. έχουν βρεθεί σε ενάλιες αρχαιολογικές ανασκαφές αρκετά απομακρυσμένων λιμανιών, γεγονός που μαρτυρεί τη μεγάλη εμπορική σημασία της πόλης. Από τα χώματα της Κίου πέρασαν Ληδοί, Πέρσες, Ρωμαίοι, Βυζαντινοί, Άραβες, Σταυροφόροι, Οθωμανοί. 

Η πόλη διατηρούσε πάντα τον ελληνικό της χαρακτήρα και άκμαζε απολαμβάνοντας συχνά καθεστώς αυτονομίας. Ακόμη και επί Οθωμανών κατάφερε να γνωρίσει μια θρησκευτική, οικονομική και πνευματική άνοιξη. Οι θρησκευτικές εκδηλώσεις και γιορτές και οι διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις διεξάγονταν με πλήρη ελευθερία. Αγκαλιάζονταν ακόμη και από τους λιγοστούς Τούρκους που ζούσαν στην Κίο, αλλά και τους Τούρκους κατοίκους των γειτονικών χωριών. Εξάλλου, ολόκληρη η γύρω περιοχή εξαρτιόνταν οικονομικά από τους Έλληνες. 

Ήρθε όμως και η ώρα που, όπως γράφει ο ποιητής, είδε «πολιτείες και χωριά να ξεψυχούν πρώτη φορά». 

Η ελληνική πολιτεία που πριν από την καταστροφή απαριθμούσε 15.000 κατοίκους, απογόνους των πρώτων Ιώνων εποίκων, ξεψύχησε μες στις φλόγες και το θάνατο. Στις στάχτες της έμεινε η σημερινή τουρκική πόλη Γκεμλίκ.

Για τους πρόσφυγες της Κίου ξεκίνησε μια νέα αναζήτηση σαν εκείνη την μυθική του Ύλα. Η Αργώ τους βρήκε καταφύγιο σε έναν άλλο κόλπο ,τον Αργολικό, στις όχθες ενός άλλου ποταμού, του Ερασίνου. Ο τόπος που τους παραχωρήθηκε προς εγκατάσταση από το ελληνικό κράτος το 1926 ήταν ένας ατέλειωτος βάλτος, «πατούσες και έβγαινε νερό».

Μα οι Κιώτες , μπολιασμένοι από το ελληνικό, δημιουργικό πνεύμα τόσων αιώνων, έκαμαν πατρίδα τους το έλος. Πιάστηκαν από εκείνη τη γη που τους δόθηκε και με πάλη σκληρή την έκαμαν να ανθίσει. Αποξήραναν το βάλτο και με μεθόδους καλλιέργειας άγνωστους για τον ελλαδικό χώρο τον έκαναν καρπερό και ευλογημένο. Με θέρμη επιδόθηκαν και στο ψάρεμα και ακόμη και σήμερα οι Κιώτες είναι από τους καλύτερους ψαράδες. Από την ιωνική γη έφεραν μαζί τους ήθη και έθιμα, που τα φυλούν ως τις μέρες μας ευλαβικά. Οι άνθρωποι αυτοί ,βέβαια, γνώρισαν τη διαχρονική μοίρα της προσφυγιάς. Οι ντόπιοι τους αντιμετώπισαν σαν « να ήταν οι τελευταίοι του κόσμου». Για τους παλαιοελλαδίτες οι «τουρκόσποροι» αποτελούσαν απειλή. Πρόσφεραν στην ανάγκη τους φθηνά εργατικά χέρια, στην πλειοψηφία τους είχαν προοδευτική πολιτική τοποθέτηση και ήταν ανώτεροι πολιτισμικά. Μα το πέρασμα του χρόνου έδειξε πως οι πρόσφυγες ήταν η τονωτική ένεση που χρειαζόταν ο μαραμένος ελλαδικός χώρος. Διάφοροι τομείς της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής ζωής αναπτύχθηκαν χάρη σε αυτούς τους ανθρώπους, που σιγά-σιγά αφομοιώθηκαν στη νέα τους πατρίδα. Από... τουρκόσποροι έγιναν Έλληνες και προόδευσαν. Στις γιορτές τους ,όμως, θυμούνται την παλιά πατρίδα και την τραγουδούν. Σημείο του καιρού που ζούμε, βέβαια, είναι πως ακόμη και σε αυτό το προσφυγικό χωριό, που για σύμβολο της κοινότητάς του έχει την Αργώ, υπήρξαν κάποιοι που στις τελευταίες εκλογές χάρισαν την ψήφο τους στο κόμμα της Χρυσής Αυγής. Και ίσως στις όχθες κάποιου ποταμού ο Ύλας και η νεράιδα του τραγουδούν λυπημένα για όλης της γης τους πρόσφυγες.....